Ταινιοθήκη

Αν με ρωτήσεις, «γιατί είδες την ταινία;», θα σου απαντήσω πολύ απλοϊκά και δίχως ίχνος ντροπής: πρωτἰστως, γιατί παίζει ο Liam Neeson, δευτερευόντως, γιατί δεν ανήκει στις ταινίες τρόμου. Εν ολίγοις, στα φιλμ που δεν αντέχει το στομάχι και ο εγκέφαλός μου, παρόλο που ο κεντρικός θεματικός άξονας του “A Walk Among the Tombstones” εξυπηρετεί όλες τις ανάγκες μίας ταινίας τρόμου.

Η τελευταία ταινία του Πίτερ Τζάκσον και επίλογος της τριλογίας «Χόμπιτ» είναι γεμάτη από μάχες και αποχαιρετισμούς. Και μπορεί τελικά να μην είναι η συνταγή της –απόλυτης- επιτυχίας, αλλά κατορθώνει να εντυπωσιάσει και, φυσικά, να συγκινήσει.

Η επίδραση της γνώσης πως μια «αληθινή» ιστορία κρύβεται πίσω από μία ταινία δρα πάντοτε ύπουλα και παρασκηνιακά και επηρεάζει την κρίση μας. Έστω ελαφρά και ανεπαίσθητα, έστω κι αν δεν το παραδεχόμαστε ευθέως και άμεσα. Αφαιρούμαστε και λησμονούμε πολλά. Λησμονούμε πως αυτό που βλέπουμε στο πανί δεν είναι ποτέ αλήθεια. Λησμονούμε πως δεν υπάρχει ακριβώς μία αλήθεια προς διήγηση σε κάθε ιστορία. Λησμονούμε πως μια ταινία (πρέπει να) είναι πολλά περισσότερα από το ξεδίπλωμα μιας, γενικά κι αόριστα,­ ιστορίας. Λησμονούμε πρωτίστως πως όλα τα γεγονότα είναι ετυμολογικά α­νόητα. Το όποιο νόημα το προσδίδουμε εμείς. 

Ο Jeremy Saulnier έχει μάθει να παράγει ενδιαφέροντα φιλμ με πενιχρό budget. Τί κι αν το Sundance festival τα περιφρονεί συστηματικά, το comedy- horror φιλμ του “Murder Party” κέρδισε ένα βραβείο κοινού το 2007 στο εναλλακτικό φεστιβάλ “Slamdance Film Festival” και το “Blue Ruin” έφτασε πολύ πιο μακριά, κερδίζοντας το βραβείο FIPRESCI (Βραβείο της παγκόσμιας ομοσπονδίας κριτικών κινηματογράφου) κατά τη διάρκεια του 66ου φεστιβάλ των Καννών.

Παίρνω μια βαθιά ανάσα. Σκέφτομαι πόσες φορές έχω πάει σινεμά και έχω βγει απ' την αίθουσα πλημμυρισμένος από τόσο έντονα συναισθήματα. Σκέφτομαι το τσιγάρο έξω από τον χώρο που είδαμε την ταινία ενώ κοιτούσα τ' αστέρια. Τις πρώτες κουβέντες με την υπόλοιπη παρέα γι' αυτό που είδαμε. Δεν είμαι σίγουρος, αν ακόμη και τώρα που γράφω αυτές τις γραμμές έχω συνειδητοποιήσει τι ακριβώς παρακολούθησα. Δειλιάζω. Πώς θα γράψω αυτό το κείμενο; Νιώθω το φιλμ να ξεπερνάει όλα αυτά που πρέπει να ειπωθούν. Ας βάλω το soundtrack της ταινίας από τον Hans Zimmer και βλέπουμε.

Η Άννα μεγαλώνει ήσυχα, βαρετά, υπάκουα, θανατερά, σε ένα καθολικό μοναστήρι της κομμουνιστικής Πολωνίας των αρχών της δεκαετίας του ’60. Λίγες μέρες πριν πάρει τους όρκους αγνότητας, θα λάβει μία ειδοποίηση προκειμένου να συναντήσει τη μόνα ζώσα συγγενή της, μία θεία ονόματι Γουάντα. Η Άννα θα βγει για πρώτη φορά στον έξω κόσμο και θα συναντήσει το ακριβές αντίθετο της δικής της περσόνας. Ένα άβγαλτο κορίτσι, γεμάτο καταπιεστική αγνότητα που σιγοκαίει μέσα της, έτοιμο να εκραγεί, αναζητώντας ολίγη γεύση από ζωή. Μία γυναίκα σημαδεμένη από τις ψυχολογικές ουλές και τις καταχρήσεις, γεμάτη κυνισμό, τύψεις και πίκρα, έτοιμη να σβήσει, μην αντέχοντας άλλο να είναι η φλόγα που τρεμοπαίζει σε ένα λιωμένο κερί. Οι δυο τους θα ξεκινήσουν ένα ταξίδι με προορισμό τη γνώση. Τη γνώση εκείνη που βασανίζει και πονά. Η Άννα θα μάθει πως δεν είναι η Άννα. Θα μάθει πως είναι η Ίντα.

Αυτή η ταινία είναι η απόδειξη ότι η Marvel ξέρει να παίρνει ρίσκα τα οποία σχεδόν πάντα της βγαίνουν σε καλό. Μεταφέρει στη μεγάλη οθόνη ένα ψιλοάγνωστο κόμικ και βάζει στο τιμόνι της σκηνοθεσίας έναν άπειρο στο είδος σκηνοθέτη. Αποτέλεσμα, η ταινία να ξεπερνάει τα 550 εκατομμύρια δολάρια σε εισπράξεις παγκοσμίως. Κοινό και κριτικοί την αγκάλιασαν (όχι άδικα) καθώς πρόκειται για μια απολαυστική τρόπον τινά superhero movie. 

Η τελευταία ταινία του Terry Gilliam περατώνει την άτυπη δυστοπική τριλογία του, που περιλαμβάνει τα “Brasil” (1985) και “12 monkeys” (1995), σε ένα πρότζεκτ που συγκεντρώνει στο καστ μεταξύ άλλων τους Christoph Waltz, Mélanie Thierry, Lucas Hedges, David Thewlis, Tilda Swinton και Matt Damon. Το γεγονός ότι η τρίτη απόπειρα είναι μάλλον και η λιγότερο καλή, δεν αρκεί κατά τη γνώμη μας για να δικαιολογήσει την υπερβολικά χλιαρή έως άσχημη υποδοχή της από τους κριτικούς.

1971, Μπέλφαστ, Βόρεια Ιρλανδία. Τα ληξιαρχικά στοιχεία της ταινίας που μας δίνουν το στίγμα και μας προϊδεάζουν για τη συνέχεια. Εμφύλιος σπαραγμός μεταξύ Καθολικών και Προτεσταντών. Παραστρατιωτικές ομάδες από αμφότερα τα στρατόπεδα. Διπλής ταυτότητας κατάσκοποι και πράκτορες. Ο στρατός της εγγυήτριας δύναμης και «προστάτιδας» Αγγλίας που εγγυάται και προστατεύει το χάος. Εξωτερικές συνθήκες συνεχούς βίας και έντασης. Εσωτερικές συνθήκες που προσαρμόζονται στις εξωτερικές. Ένας νεαρός Άγγλος στρατιώτης των ειδικών δυνάμεων, ο οποίος έχει βρεθεί σε αυτόν τον κακό χαμό για λόγους επί της ουσίας μισθοφορικούς.

«Φαντάζομαι να της ανοίγω διάπλατα το κεφάλι. Να ξετυλίγω το νήμα του μυαλού της. Προσπαθώντας να βρω απαντήσεις.» Αυτά είναι σε ελεύθερη μετάφραση περίπου τα μισά από τα εναρκτήρια, εκτός οθόνης, λόγια του Νικ Νταν (του Μπεν Άφλεκ δηλαδή). Λόγια που ψάχνουν απαντήσεις σε κάποια άλυτα ερωτήματα που μόλις έχουν τεθεί. Τι σκεφτόμαστε; Τι νιώθουμε; Γιατί πληγώνουμε ο ένας τον άλλο; Όσο ακούμε αυτά τα λόγια, εντός οθόνης βλέπουμε ένα ξανθό γυναικείο κεφάλι (της Ρόζαμουντ Πάικ) που αναπαυόταν σε ένα μαξιλάρι να γυρνά κάπως απότομα προς το μέρος μας. Το έχει ξυπνήσει ένα χάδι, αλλά το βλέμμα δεν είναι τρυφερό. Είναι βαθύ και λίγο τρομακτικό.