Βιβλιοθήκη

Τ’όνειρο αρχίζει και η αυλαία ανοίγει αργά. Στο βάθος σκαλωσιές, πανομοιότυπα, εργατικά μπλοκ, απολύτως τετραγωνισμένοι δρόμοι και σταθμοί του υπογείου, γεφύρια ποιητικά να δένουν τον κάτω κόσμο με τον απάνω. Με εκείνον του Μπρίξτον, κάπου στο Νότιο Λονδίνο, μια συνοικία σαν το δικό μας τ’όνειρο. Γεμάτη από αυτήν την ανεξέλεγκτη ποικιλία των φυλών μες στον κόσμο που παραμερίζει τα σύνορά του για να διαβούν οι παρίες. Εκείνοι που ταξιδεύουν, που μοχθούν, που κατηφορίζουν τα μονοπάτια μες στη νύχτα. Και εκείνοι, πάντα οι άλλοι και οι ανώνυμοι, πάνω στο κατάστρωμα ενός πλοίου, λάμνοντας προς τ’άγνωστο. με εφόδια ολομόναχα τα τραγούδια του τόπου τους. Το Μπρίξτον σήμερα αφήνει πίσω του τις ταραχές του ´81 που ενέπνευσαν την πανκ σκηνή του Λονδίνου, στην αιχμή πάντα των νέων, μουσικών ρευμάτων και των καινούριων ήχων που δεν είναι και τόσο καινούριοι, μονάχα δεμένοι με το παρελθόν έτσι που όλα να ανανεώνονται και η αμεσότητα να κατακτιέται. Το παλιό Μπρίξτον, πάει, πέθανε μαζί με την περίοδο των ταραχών. Τώρα πολυχώροι ξεπηδούν σε διάφορα σημεία της συνοικίας, τώρα μια μικρή Πορτογαλία έχει εγκατασταθεί στην περιοχή, με χαρακτηριστικά μπακάλικα και εστιατόρια. Τώρα στο Μπρίξτον, νεαροί Αφρικανοί που δεν θα ξεχάσουν ποτέ τον κίνδυνο που πληρώσανε αδρά σε κάποιο αμπάρι δουλεμπορικού, από τα δεκάδες που περνούν ευτυχισμένα κάθε τόσο μεταξύ Ρόδου και Κρήτης, περήφανα με τα ιστία τους και τη σκοροφαγωμένη καρίνα τους και τα ξεθωριασμένα πρόσωπα ενός μικρού κοπαδιού μες στην κοιλιά του κήτους. Τώρα το Μπρίξτον, προχωρεί με γρήγορους ρυθμούς σε μια θεαματική αναμόρφωση με ορόσημο την πλατεία Γουίντρας. Το όνομά της το οφείλει σε εκείνο το πλοίο που έφθασε εδώ το 1948, φορτωμένο με απελπισμένες ψυχές. Μετανάστες από την Καραϊβική, από μέρη εξωτικά και πάμφτωχα πατούν το πόδι τους στο μοντέρνο Λονδίνο με τις ατέλειωτες βροχές και το σχήμα του που δεν βοηθάει καθόλου στο θάνατο κάθε τι παλιού. Μες στο Λονδίνο, μακριά από το πολύβουο και μοντέρνο οικονομικό κέντρο του, πνιγμένο σε χάλυβα και γυαλί και παράδοξες γεωμετρίες, το Μπρίξτον κρατεί ακέραια την ταυτότητά του. Το βεβαιώνουν οι Τζαμαϊκανοί που παίζουν ελεύθερα πια μουσική έξω από τους σταθμούς, μες στην παγωνιά του πρωινού. Το βεβαιώνει αυτή η ατέλειωτη πινακοθήκη ενός κόσμου δεμένου τόσο άρρηκτα με την λαϊκή ιστορία της πόλης του. Και πάνω από όλα , το βεβαιώνουν πέραν πάσης αμφιβολίας, το γεγονός πως το Μπρίξτον διαθέτει μια ολοζώντανη ψυχή, οι βουβοί νέοι που αφήνουν κάτι στα πόδια του τοιχογραφημένου Μπάουι, του Ντέιβιντ που παρακολούθησε το κοντινό σχολειό και που πάντα επέστρεφε με αφορμή ένα καινούριο άλμπουμ. Τόποι όπως το Μπρίξτον, μεταμορφώνονται αργά σε νησιά. Μικρές κιβωτοί με τις καρδιές μας κλειδωμένες για πάντα, για πάντα.

Και έτσι μιλώντας για το Μπρίξτον βρίσκω και εγώ τον εαυτό μου σε εκείνη την πολυσύχναστη γειτονιά. Οι έρευνες που κάνουν λόγο για έλλειμμα ασφάλειας στην περιοχή, δεν βρίσκουν σύμφωνους μερικούς κατοίκους που συζητούν εμπρός στην είσοδο ενός μοντέρνου κτιρίου. Όσοι περνούν σήμερα από το Μπρίξτον έχουν να λένε για τον σφυγμό του που δεν αφήνει τίποτε και κανέναν ασυγκίνητο, ένα καλειδοσκόπιο, λένε, μια προτροπή ελευθερίας συνιστά ο τρόπος ζωής των ανθρώπων του υποβαθμισμένου προαστίου που πέρα από την ομορφιά του, παλεύει λυσσασμένα με τις μοντέρνες, κοινωνικές παθογένειες του ρατσισμού, των ναρκωτικών, της ανεργίας.  Τους αφήνω πίσω μου, μερικά αγόρια με ανάποδα φορεμένα τα καπέλα τους παίζουν με τα όπλα τους. Μαύρα περίστροφα, τα κρατούν σαν να πρόκειται για πουλιά με κατάμαυρο φτέρωμα που κάποτε θα αφήσουν στον ουρανό. Ανάμεσά τους οι πόρνες του Μπρίξτον, μες στα ασφυκτικά τους τζιν παντελόνια, με εξωπραγματικά νύχια και κάτι να τους τρώει τα σωθικά. Ω, τα κορίτσια του Μπρίξτον παζαρεύουν τον έρωτα, όπως παντού, στην Ρώμη, την Αθήνα, το Όσλο ή την Λισσαβόνα. Καθένας παλεύει για τη ζωή και θα πρέπει να συνηθίσω όλη αυτήν την πορνογραφία.

«Χρειάζεστε ένα μέσο ποιητικό για να γνωρίσετε όσα από τα μάτια κρύβονται, με καταλαβαίνετε;» σχολίασε ένα τύπος γύρω στα πενήντα με σοβαρό παρουσιαστικό και ύφος θεωρητικό. «Κύριος Ρόμπινσον, Ρότζερ Ρόμπινσον», άπλωσε το χέρι του και το στάδιο των συστάσεων ολοκληρώθηκε. Χαμογέλασε και ένα σμήνος πεταλούδες σηκώθηκε γύρω του, σαν αυτός ο άνθρωπος να ‘ταν ένα «Ξενοδοχείο για Πεταλούδες». Έπειτα μιλήσαμε για τις δουλειές μας και τις συνήθειές μας, εκείνος είπε πως ταξιδεύει διαρκώς. Λονδίνο, Τρινιντάντ και ξανά το ίδιο δρομολόγιο. Γεννήθηκε το 1967, παρουσιάζει κάθε τόσο δουλειές του και λατρεύει τις παρουσιάσεις. Υπήρξε μάλιστα και συγγραφέας, ποιητής για την ακρίβεια, από εκείνους που μπορούν να χρωματίσουν αλλιώτικα μια μονότονη ζωή. «Ένας φορητός παράδεισος» τιτλοφορείται η πρώτη του δουλειά, βραβευμένη με σημαντικές διακρίσεις.

Μιλήσαμε για ώρες, η νύχτα έπεφτε στο Μπρίξτον. Τον ρώτησα τι γύρευε για τη ζωή του. Το πόρτο μας είχε ζαλίσει και τους δύο. Τότε ήταν που έβγαλε μέσα από την τσέπη του ένα μικρό πολύχρωμο βιβλίο. Τον ρώτησα τι άλλο έκρυβε εκεί μέσα. Μα εκείνος αρνήθηκε, μόνον σώπασε για μια στιγμή και ύστερα είπε. «Έχω μια τσάντα πάνινη γεμάτη με φτερά, καθόλου δεν ζυγίζουν, είναι τόσο ελαφριά. Μια τρύπα σημαδεύοντας ανοίγω στα φτερά». Μια παρέα κοριτσιών περνά από μπροστά μας. Όλες τους είναι βαμμένες έντονα. Είναι ένας θίασος, από όλους εκείνους που διατρέχουν τις πολιτείες αυτού του κόσμου. Του Ρούμπενς λέει, ζωγραφιές του Ρούμπενς και σκέφτομαι πως ο Ρότζερ Ρόμπινσον, ξέρει να μεταμορφώνει τον κόσμο με τις σπάνιες αναγωγές του. Δεν είναι λίγο να συναντάς λέει έναν ποιητή που δεν τρέφεται από μια κοινωνία σε αποσύνθεση, αλλά από έναν πολύχρωμο καμβά κατάμεστο από κορίτσια με τεράστιους, χρυσούς κρίκους και μια υγρή γυαλάδα γύρω από τα χείλη τους που γρήγορα ξεφτίζει, όπως ομίχλη πάνω από την πολιτεία. Ο Ρότζερ χωρίζει το βιβλίο και τον κόσμο του σε τρία μέρη. Πρόζες και στίχοι που ανασαίνουν τη σκόνη του Μπρίξτον, πρόζες και στίχοι που κάνουν τον κόσμο να μοιάζει ολοκαίνουριος, μες στη δύναμη της διαφοράς που κάνει η ομορφιά του για κάποιον με σκοπούς ευγενικούς. Για το μυστήριο της ζωγραφικής που επωάζεται μες στην αθωότητα του Μπρίξτον και πάνω από όλα στην καρδιά του Ρότζερ Ρόμπινσον. Μια ομορφιά εξορισμένη στο περιθώριο του Λονδίνου, ένας κόσμος παραμορφωμένος που ξαναβρίσκει τις διαστάσεις του τις αληθινές και λέει το τραγούδι του, μόνο για μας.

Τον άφησα μες στις πεταλούδες του, χαμογελαστό, ένα ορόσημο στο περιθώριο του δρόμου, μια σημασία ατόφια που ποτέ δεν είχα φανταστεί μες στους χιλιάδες προορισμούς της μικρής πολιτείας. Ήταν περισσότερο ένας στοχασμός, μια ποίηση που γεννιέται εκείνη την ώρα, μια κάποια στιγμή που είναι για τους άλλους αδιάφορη και ίσως αδειανή. Επέστρεψα στη ζωή μου, το όνειρο τέλειωσε. Θέλησα να θυμηθώ μα είχε κιόλας χαθεί εκείνη η πρώτη ανάμνηση, ήταν ένα χρεοκοπημένο όνειρο, αυτό μόνο. Το Μπρίξτον, ο Ρότζερ Ρόμπινσον, όλα εκείνα τα ποπ και παραμορφωτικά στοιχεία του Μπρίξτον, αυτό το ιερό ενός κόσμου σε έξαλλη τροχιά. όλα είχαν ξεθωριάσει.

Το μόνο που κρατιόταν όρθιο, δεν ήταν άλλο από την υπέροχη έκδοση των Κειμένων. «Ξενοδοχείο για Πεταλούδες» του Ρότζερ Ρόμπινσον, σε μετάφραση Χαράλαμπου Γιαννακόπουλου. Ανάσανα ανακουφισμένος που δεν χάθηκαν όλα, που υπάρχει ακόμη μια ανεξάντλητη, εκεί έξω δύναμη, μια δύναμη που ονομάζεται κουλτούρα και μπορεί να σε πείσει πως ο κόσμος παραμένει ποιητικός. Μορφές που κρατούν αλώβητη την ουσιαστικότητα μιας παράδοσης και κάτι αθροίζουν στον κόπο για την ανανέωση της ρίζας και τους υπόγειου δεσμού. Μια παράδοση όπως εκείνη που δίνει φτερά πεταλούδας στη δεύτερη συλλογή του Ρόμπινσον.

Μια πεταλούδα τρύπωσε από τ’ανοιχτό παράθυρο. Ίσως να διάβασε την επιγραφή. Αυτόν τον υπέροχο τίτλο, παράδοξο, σχεδόν διάφανο στις σημασίες του. Ίσως να νόμιζε πως πρόκειται για ένα «Ξενοδοχείο για Πεταλούδες». Σαν αυτό, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κείμενο. Βλέπετε, μες στους τίτλους και τα βιβλία που ξενυχτούν στα ράφια των βιβλιοπωλείων, έχουμε κρύψει όλη μας τη φαντασία, όλο μας το συναίσθημα και την ευφυΐα. 

*μικρή τετράχορδη ή πεντάχορδη κιθάρα που χρησιμοποιείται στην Λατινική Αμερική και την Καραϊβική