Scroll Top

Βιβλιοθήκη

Όταν θα δεις τη θάλασσα, του Στέφανου Δανδόλου

feature_img__otan-tha-deis-ti-thalassa-tou-stefanou-dandolou
Το «Όταν θα δεις τη θάλασσα» είναι μία αριστουργηματική τοιχογραφία εποχής, με κεντρικό πυρήνα τον άνθρωπο και τις επιλογές του. Επιλογές απαλλαγμένες από καθωσπρεπισμό και στεγανοποιημένα πρότυπα, τα οποία απαγορεύουν την ελεύθερη έκφραση της προσωπικής βούλησης, ιδιαίτερα των γυναικών, που –ακόμη και στα τέλη του 19ου αιώνα, όπου τοποθετείται χρονικά το μυθιστόρημα– αντιμετωπίζονταν ως άβουλα πλάσματα, έρμαια των ιδεολογικών αντιλήψεων των αντρών. Ακόμη και τότε θεωρούταν ανορθόδοξο να έχει μια γυναίκα ρομαντικές ευαισθησίες και όνειρα, να καλλιεργεί τα χαρίσματά της, να εμπνέεται, να εκδηλώνεται πέρα από το επιτρεπτό και κοινωνικά αποδεκτό.

Εκτός από τον ανθρωποκεντρικό του χαρακτήρα, αξιόλογες είναι και οι ιστορικές, διαχρονικές προεκτάσεις του μυθιστορήματος. Από τα μέσα του 19ου αιώνα, επί Τρικούπη, η Ελλάδα προσπαθεί να ορθοποδήσει, στηριζόμενη (από τότε ακόμη) στην οικονομική αρωγή ξένων δυνάμεων, προκειμένου να αντιμετωπίσει μια κρίση που διαρκεί έως και σήμερα. Ο ευρωπαϊκός εκσυγχρονισμός απαιτεί ριζοσπαστικές αλλαγές, αρκετά προκλητικές για το ελληνικό «γίγνεσθαι». Η ανάγκη για επικοινωνία και κοινωνικές επαφές θα κατευθύνουν τον ρου της ιστορίας. Διπλωματικά παιχνίδια, δολοπλοκίες, έντονο παρασκήνιο διαβουλεύσεων με φόντο τα βασιλικά ανάκτορα και τη Βουλή των Ελλήνων, θα σηματοδοτήσουν σημαντικές προσπάθειες «εκπολιτισμού» της χώρας. Από την άλλη, θα καταστήσουν την Αθήνα στόχο των μεγάλων ευρωπαϊκών δυνάμεων και τον εκάστοτε πρωθυπουργό υποχείριο ξένων συμφερόντων. Εύλογα, σήμερα, τίθεται το ερώτημα: έχει αλλάξει κάτι στη χώρα μας ή η ιστορία επαναλαμβάνεται;

Στο πλαίσιο αυτού του κοινωνικού μετασχηματισμού, μια νέα γυναίκα, η Μαργαρίτα, θα έρθει αντιμέτωπη με το πεπρωμένο της. Θα κληθεί να αποτινάξει το προσωπείο της αφοσιωμένης κι ενάρετης συζύγου, για να ακολουθήσει τις προσταγές της καρδιάς της, τις βαθύτερες επιθυμίες της. Καταδικασμένη να ζει μια μονότονη ζωή, σε μία «ανθοστόλιστη φυλακή» δίπλα στον αυστηρό και φιλόδοξο σύζυγό της Τόμας Έργουιν, γηραιό βρετανό διπλωμάτη, ερωτεύεται έναν άντρα όπως η ίδια τον έχει ονειρευτεί. Ο Τσαρλς Φάραντεϊ είναι ο άνθρωπος που θα αγγίξει την ψυχή της μ’ ένα πάθος πρωτόγνωρο. Θα γίνει το προσωπικό της καταφύγιο, η δική της Εδέμ. Θα ενσαρκώσει τις παραγκωνισμένες από την κοινωνική νόρμα αντιλήψεις της για σεξουαλική απελευθέρωση, που δειλά είχαν ζωντανέψει οι –πρωτοπόρες για την εποχή– διαλέξεις της κυρίας Πάνκχερστ.

Παράλληλα με την ιστορία της Μαργαρίτας, 40 περίπου χρόνια αργότερα, το 1919, ξεδιπλώνεται και η μοναχική ζωή της Δωροθέας. Η απομόνωσή της έμελλε να ταραχτεί συθέμελα, όταν ένας πληγωμένος άνθρωπος ξεβράστηκε στον κόσμο της, συνεπαίρνοντάς την με την αύρα του. Η νοσοκόμα που ρουφούσε τη θλίψη των άλλων, απαλύνοντας τον πόνο με τις φροντίδες της, απολαμβάνει πλέον τον παράδεισο, που πριν χρόνια άλλοι είχαν ανακαλύψει, στην αγκαλιά του αγαπημένου της.

Μια δυνατή αλληλουχία γεγονότων, με ανατροπές και εντάσεις, που περιστρέφεται γύρω από τις αλήθειες της ζωής, τον έρωτα, την ελπίδα και τις ανθρώπινες σχέσεις, κρατώντας καθηλωμένο τον αναγνώστη, προτρέποντάς τον να μελετήσει τις ιστορικές πηγές της σύγχρονης κατάστασης της χώρας. Οι ολοκληρωμένοι χαρακτήρες τολμούν να γευτούν το απαγορευμένο, να ρισκάρουν την υπόληψή τους για τη δόξα, να δραπετεύσουν από τη σιωπή και τις σκιές του παρελθόντος, επιδιώκοντας τη δική τους Εδέμ. Γραφή λυρική, καλαίσθητη, αισθαντική, ακροβατεί πετυχημένα ανάμεσα στο κλασικό μυθιστόρημα και τη σύγχρονη μυθιστοριογραφία, προσφέροντας ένα σαρωτικό ανάγνωσμα.

Ένα αξιόλογο, χορταστικό βιβλίο, που ικανοποιεί και τον πιο απαιτητικό αναγνώστη, δοσμένο περίτεχνα από έναν ταλαντούχο συγγραφέα.

Όταν θα δεις τη θάλασσα, του Στέφανου Δανδόλου
Εκδόσεις Ψυχογιός
σελ. 616

1
Μοιράσου το