Άλλαι Τέχναι

Ο πρώτος έχει ως αποστολή να παραδώσει τον δεύτερο στη δικαιοσύνη για ένα φόνο που έχει διαπράξει. Μόνο που ο πρώτος δεν αποδέχεται μια δικαιοσύνη σκληρή και άδικη και συνεχώς προτρέπει τον δεύτερο σε φυγή. Ο δεύτερος, αν και κανονικά θα έπρεπε να λαχταρά την ελευθερία του, θέλει σαν τρελός να παραδοθεί, έχοντας τους δικούς του, και παράλληλα πολύ σοβαρούς, λόγους.

Μία ισχυρότατη αίσθηση παράδοξου αναπτύσσεται από την πρώτη στιγμή. Δυο μοναχικές φιγούρες, μία που »ξεφεύγει» εδώ και χρόνια και μία που πασχίζει να ξεφύγει παλεύοντας να αιχμαλωτιστεί. Ένας δάσκαλος που δεν ήταν πάντα δάσκαλος και που έχει αποσυρθεί στην απόλυτη ερημιά. Αναζητά γαλήνη στα ανόθευτα παιδικά βλέμματα και χαμόγελα. Τον έχουν κουράσει οι άνθρωποι, ο πολιτισμός τους, τα συμφέροντά τους, το μίσος τους. Ένας δολοφόνος μήτε σκληρός μήτε δειλός. Ένας απλός άνθρωπος που διαπνέεται από τα ιερά προσωπικά του κίνητρα. Πρόθυμος να υποστεί τις συνέπειες του βάναυσου επίσημου Νόμου για να κλείσει τον κύκλο ενός αδυσώπητου άγραφου Νόμου.

Η ταινία βασίζεται στο διήγημα του Αλμπέρ Καμύ, Η φιλοξενία, το οποίο εντάσσεται στη συλλογή Η εξορία και το βασίλειο, το τελευταίο συγγραφικό πόνημα του μεγάλου αυτού συγγραφέα. Ο Βίγκο Μόρτενσεν (ο δάσκαλος) ευθύς εξαρχής μας παρουσιάζεται ως μία αρχετυπική φιγούρα του σύμπαντος του Καμύ. Είναι εξόριστος, διωγμένος, απομονωμένος, κατά κύριο λόγο, κατόπιν δικής του επιθυμίας. Νιώθει «ξένος» προς την κοινωνία και τις δομές της, προς τους ανθρώπους και την ψυχοσύνθεσή τους. Είναι όμως κι αυτός τέκνο του Υπαρξισμού, που ακολούθησε (με διαλείμματα, αμφιβολίες κι ενστάσεις, φυσικά) τον Καμύ σε όλη του τη συγγραφική πορεία. Διότι διαθέτει, μέχρι τέλους και στις πιο ακραίες συνθήκες, το δικαίωμα της επιλογής. Το δικαίωμα να διαφοροποιηθεί, να επιλέξει ένα μοναχικό και αδιέξοδο δρόμο, να επιδείξει ανάστημα, όταν κανείς δεν του το ζητά, όταν κανείς δεν θα του καταλογίσει το αντίθετο. Ο λατρεμένος Βίγκο (ο οποίος, στην ταινία, ομιλεί κατά σειρά, γαλλικά, αραβικά και ισπανικά, όντας Δανό-Αμερικανός) υποδύεται λοιπόν ένα μοναχικό και στιβαρό ήρωα, ο οποίος εν τέλει διαθέτει ένα κώδικα ηθικής, τον οποίο και θα τηρήσει ευλαβικά και χωρίς φανφάρες. Θα φτάσει στον «προορισμό» του, όποιο κι αν είναι το τίμημα.

Οι ταινίες που εκτυλίσσονται με φόντο τον αλγερινό αγώνα για ανεξαρτησία κόντρα στη γαλλική κατοχή είναι ουκ ολίγες. Κι όπως σε κάθε αντίστοιχο πολυφορεμένο «κινηματογραφικό» θέμα, πολλές από αυτές τείνουν να επαναλαμβάνουν γνώριμα μοτίβα ή/και να μεταδίδουν ένα κάπως αποστειρωμένο διδακτισμό. Κινδύνους που αποφεύγει το Μακριά από τους ανθρώπους κυρίως λόγω της εμφατικής προσήλωσης που επιδεικνύει σε δύο τομείς: στη φόρμα του και στις καταβολές του. Ο Γάλλος σκηνοθέτης Νταβίντ Ελχόφεν κρατά το τέμπο σταθερό κι αμετάβλητο, χωρίς να διστάσει ή να λοξοδρομήσει σε καμία στιγμή. Η ταινία του είναι ένα υπαρξιακό γουέστερν στη μέση του πουθενά της αλγερινής ερήμου και θα μείνει πιστή στην ταυτότητά της μέχρι τέλους. Είναι δωρική, είναι γυμνή από περιττά μπιχλιμπίδια και θα αναδείξει την σκληρή ομορφιά της μέσα από την ξεραΐλα της. Παράλληλα, δεν θα πάψει σε κανένα σημείο να είναι μια ταινία βασισμένη σε διήγημα του Αλμπέρ Καμύ. Θα φανεί συνεπής και επιμελής στην καταγωγή της με τρόπο ουσιαστικό. Θα δείξει σεβασμό όχι απέναντι στο γράμμα της συγκεκριμένης ιστορίας, αλλά απέναντι στο συνολικό πνεύμα του δημιουργού της.

Σκηνοθεσία: Νταβίντ Ελχόφεν

Παίζουν: Βίγκο Μόρτενσεν, Ρεντά Κατέμπ

Διάρκεια: 101’

Μεταφρασμένος τίτλος: «Μακριά από τους ανθρώπους»

*Aναδημοσίευση από το cinedogs.gr, κινηματογραφικό συνεργάτη του Artcore magazine