Λόγος + Τέχνη

Πώς είναι να ζεις μια ζωή από διαδοχικές ματαιώσεις με μοναδικό σου αποκούμπι την αγάπη σου για τη λογοτεχνία και την ταπεινή επιδίωξη μικρών στιγμών ευτυχίας;
Ο Στόουνερ, καθηγητής Αγγλικής Φιλολογίας δεν έχει μεγαλειώδεις φιλοδοξίες για τη ζωή του, ωστόσο καμία πτυχή της δεν αποτελεί για αυτόν πηγή ευτυχίας. Στην ακαδημαϊκή του σταδιοδρομία, ταλαιπωρείται από τον ανταγωνισμό που επικρατεί στο χώρο, ο γάμος του με μια παγερή γυναίκα είναι ένα λιβάδι με απογοητεύσεις, η σχέση με την κόρη του είναι απόμακρη, η ευτυχία που του προσφέρει μιας νεότερή του ερωμένη είναι πρόσκαιρη. Η θλίψη του είναι η γνώριμη σε όλους θλίψη της καθημερινότητας, όταν αισθανόμαστε πως δεν έχουμε κάποιον συγκεκριμένο στόχο παρά μονάχα κατευθυνόμαστε προς το άδοξο τέλος του θανάτου. Ο Ian Mc Ewan αναφέρθηκε στο βιβλίο ως η «πιο συγκλονιστική ανακάλυψη για τους λάτρεις της λογοτεχνίας».

Συλλογή εννέα διηγημάτων που όμως διαβάζεται σαν μυθιστόρημα, το δεύτερο βιβλίο του Marra είναι ένα ταξίδι στη σύγχρονη ρωσική ιστορία: ο παραλογισμός και η καθεστωτική καταπίεση του σταλινισμού, τα γκούλαγκ και τα καταναγκαστικά έργα, ο πόλεμος στην Τσετσενία, το καπιταλιστικό όνειρο που γεννήθηκε μαζί με την περεστρόικα, ο νεοπλουτισμός και οι παράνομες δραστηριότητες για το κυνήγι του πλούτου στη νέα οικονομικοκοινωνική κατάσταση, ακόμα και το μέλλον της χώρας στο διάστημα, όλα σκιαγραφούνται εδώ, σε αυτό το δροσερό και συναρπαστικό βιβλίο που καταφέρνει και θίγει τις μεγαλύτερες ανθρώπινες τραγωδίες με τον πιο λεπτό και χιουμοριστικό τρόπο. Η μνήμη και η λήθη, η προδοσία και η συγχώρεση, η βία και η τρυφερότητα, η απελπισία και η αισιοδοξία, συνυπάρχουν μέσα στο μυθοπλαστικό σύμπαν του συγγραφέα στις σωστές δόσεις για να κερδίσουν την καρδιά του αναγνώστη και να τον αφήσουν με ένα χαμόγελο στα χείλη.

Μπορείτε να διαβάσετε κριτική του βιβλίου εδώ. 

Το βιβλίο του ελάχιστα γνωστού στη χώρα μας αλλά σπουδαίου γερμανόφωνου συγγραφέα σκιαγραφεί μια εικόνα της Γερμανίας στον απόηχο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Οι ήρωές του, είτε ανήκουν στο στρατόπεδο των νικητών είτε στο στρατόπεδο των ηττημένων του πολέμου αυτού, μοιράζονται όλοι την ίδια ανθρώπινη μοίρα, προσπαθώντας να ζήσουν τη ζωή τους, παρά τις κάθε λογής αντιξοότητες και προσωπικές ματαιώσεις, σε έναν κόσμο που αλλάζει, αλλά μένει στην ουσία πάντα ο ίδιος: σκληρός, αφιλόξενος και άδικος. Παρόλ’ αυτά, η ελπίδα να βρουν τη θέση τους στον κόσμο αυτό τρεμοπαίζει μέσα τους ανίκητη. Η γραφή του Koeppen, χειμαρρώδης και περιπαικτική αλλά πάνω από όλα συγκινητική μας χαρίζει μια διεισδυτική ματιά στην ανθρώπινη φύση που αναπόφευκτα «αγγίζει» τον αναγνώστη. Ενδιαφέρουσα λεπτομέρεια: η πλοκή του βιβλίου εκτυλίσσεται στην διάρκεια μιας μόνο ημέρας, όπως και στην «Οδύσσεια» του James Joyce. 

Μπορείτε να διαβάσετε κριτική του βιβλίου εδώ. 

Σίγουρα θα έχετε ακούσει για την Καναδή συγγραφέα, αν όχι για το σπουδαίο συγγραφικό της έργο, τουλάχιστον για το δυστοπικό της μυθιστόρημα “The Handmaid’s Tale” που πρόσφατα έγινε πολύ επιτυχημένη τηλεοπτική σειρά στην Αμερική. «Η φαγώσιμη γυναίκα», το πρώτο της μυθιστόρημα που εκδόθηκε το 1969, είναι η ιστορία της καθωσπρέπει και συγκροτημένης Μάριαν. Mόλις αποφοιτά από το πανεπιστήμιο, γνωρίζει τον Πήτερ με τον οποίον πολύ σύντομα αρραβωνιάζεται αγγίζοντας, έτσι, ένα από τα πιο σημαντικά της όνειρα, τον γάμο. Κι όμως, όσο η προοπτική του γάμου αυτού κοντοζυγώνει, τόσο η Μάριαν νιώθει κάτι μέσα της να ραγίζει και αυτό αποτυπώνεται σωματικά στη σχέση που αναπτύσσει με το φαγητό. Η ίδια η Atwood χαρακτήρισε το μυθιστόρημά της «προφεμινιστικό» (καθώς εκδόθηκε πριν την εξάπλωση του φεμινιστικού κινήματος) αλλά ουσιαστικά αποτελεί ένα εξαιρετικό βιβλίο τόσο για γυναίκες όσο και για άντρες, αφού η συγγραφέας φαίνεται να διερωτάται αν τα «θέλω» μας στη ζωή είναι προσωπικές επιλογές ή απλά αποτελούν την αντανάκλαση του τρόπου με τον οποίο γαλουχηθήκαμε. Αστείο και σοβαρό μαζί, το τέλειο ανάγνωσμα για το καλοκαίρι.

Το φουτουριστικό και δυστοπικό «Εμείς» που γράφηκε το 1921 και εκδόθηκε το 1927, θεωρείται πρόδρομος σπουδαίων λογοτεχνικών έργων, όπως το «1984» του George Orwell και ο «Θαυμαστός καινούριος κόσμος» του Aldus Huxley. Σε ένα μακρινό και ζοφερό μέλλον, η ανθρωπότητα πασχίζει να μαζέψει τα κομμάτια της. Μετά από έναν εικοσαετή πόλεμο, πληθυσμοί αποδεκατίστηκαν και κράτη αφανίστηκαν. Όσα κατάφεραν να επιβιώσουν, ενσωματώνονται στο Μονοκράτος, μια ολοκληρωτική πολιτεία όπου ο Ευεργέτης απολαμβάνει την απόλυτη εξουσία. Οι ζωές των ανθρώπων που πλέον δεν έχουν ονόματα ορίζονται απόλυτα από τη μαθηματική σκέψη και η ελευθερία θεωρείται μια πρωτόγονη κατάσταση που πρέπει να εξαλειφθεί, ακόμη και ως ιδέα, πάση θυσία. Ο ήρωας, D-503, δεν αμφισβητεί καθόλου τη λογική και την εξουσία του καθεστώτος που υπηρετεί, μέχρι που ο έρωτάς του για μια γυναίκα θα ανατρέψει τα δεδομένα. Σπουδαία επιλογή για τους λάτρεις της επιστημονικής φαντασίας που θα το αγαπήσουν.

Πρόκειται για την αυτοβιογραφία του The Boss που κυκλοφόρησε μέσα στο ’16, μία μεγαλειώδης και συγκινητική αφήγηση με τα λόγια του ίδιου του Springsteen για το μέρος όπου γεννήθηκε, το πώς ερωτεύτηκε την μουσική, το πόσο ερωτεύτηκε τις γυναίκες, τις δυσκολίες μέχρι να βρει τον δρόμο του και τις ανεπανάληπτες χαρές που του έφερε η συγκλονιστική επιτυχία του. Η αφοπλιστική γλώσσα που χρησιμοποιεί ο Springsteen θυμίζει περισσότερο ένα αξιοζήλευτο δείγμα λογοτεχνίας παρά μία ακόμα αυτοβιογραφία. Όλα τα Νόμπελ του κόσμου σ’ ένα από τα καλύτερα βιβλία που κυκλοφόρησαν τα τελευταία χρόνια. Θα δανειστώ μία φράση του ίδιου για να περιγράψω την εμπειρία της ανάγνωσης αυτού του βιβλίου:“a furious fire in the hole that just don’t quit burning”.

Δεν υπάρχει τίποτα πιο ανθρώπινο και αληθινό από τα γραπτά του ιδιοφυούς David Foster Wallace. Το «Αυτό εδώ είναι νερό» είναι ένα εκπληκτικό δοκίμιο στο οποίο ο συγγραφέας κάνει μία προσπάθεια να αποδομήσει τη ζωή μέσα από το ιδιαίτερο χιούμορ του, τολμά να προτείνει κάποιες απαντήσεις σε θεμελιώδη ερωτήματα ζωής και θανάτου και μας χαρίζει, ευτυχώς, κάποια δείγματα της πρακτικής φιλοσοφίας του. Αν και ο ίδιος αυτοκτόνησε, το δοκίμιο αυτό στον πυρήνα του είναι η προσωπική του ερωτική εξομολόγηση για τη ζωή.

Ένας από τους πιο αιχμηρούς και συγκλονιστικούς συγγραφείς, ο William Faulkner έγραψε αυτό το μεγαλειώδες μυθιστόρημα με τη μανία που χαρακτηρίζει τις σημαντικότερες λογοτεχνικές πένες της ιστορίας μας. Αποτελεί ισόβια συντροφιά και αξεπέραστη αναγνωστική εμπειρία. Ευτυχώς, το βιβλίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη και την μετάφρασή του είχε αναλάβει ο σπουδαίος Παύλος Μάτεσις. Υπόκειται στην λογοτεχνική σειρά «Βραβείο Νόμπελ» με την πάντα άψογη επιμέλεια του Ανταίου Χρυσοστομίδη.

Ο Neil Gaiman δεν χρειάζεται συστάσεις και κοπλιμέντα. Η ανάγνωση ενός βιβλίου του είναι πάντα τρομερή απόλαυση καθώς πρόκειται για το θαυμάσιο παιδί της λογοτεχνίας του φανταστικού που μας δίνει μόνο χαρά με τη γραφή του. Το “Neverwhere”, όπως είναι ο τίτλος του πρωτότυπου, είχε κυκλοφορήσει το 1996 και μέσα στο 2017 κυκλοφόρησε και στα ελληνικά από τις εκδόσεις Ίκαρος σε μία πολύ προσεγμένη μετάφραση της Μαρίας Αγγελίδου.

Δεν θα μπορούσε να λείπει ένα βιβλίο της Margaret Atwood από τη λίστα. Όταν αυτή η καταπληκτική γυναίκα κυκλοφορεί ένα νέο βιβλίο, ο κόσμος σταματάει για λίγο. Για όποιον έχει την δυνατότητα και θέλει, είναι μοναδική εμπειρία να διαβάσει τα βιβλία της Atwood στην γλώσσα του πρωτότυπου, τα αγγλικά. Το συγκεκριμένο βιβλίο αποτελεί μία ιδιαίτερη διασκευή του έργου του William Shakespeare “The Tempest” και κατ’ επέκταση έναν ύμνο αγάπης προς το πρόσωπό του. Η πλοκή μοιάζει μονίμως να ακροβατεί ανάμεσα στο σπαρακτικό και το χιουμοριστικό, όπως συμβαίνει σχεδόν σε κάθε βιβλίο της συγγραφέως. Το magnum opus της βέβαια θα είναι πάντα το “The Handmaid’s Tale” το οποίο, δυστυχώς, αυτή την στιγμή δεν κυκλοφορεί στα ελληνικά.