Βιβλιοθήκη

Ο Λόρδος Βύρωνας για πρώτη φορά βρίσκει την στόχευση που θρέφει την ψυχή του. Ο ελληνικός Αγώνας, παραγκωνισμένος από τις μεγάλες δυνάμεις της εποχής, ιδωμένος με αμφιβολία και δισταγμό θα μεταβληθεί στο πεδίο επί του οποίου ο Λόρδος Βύρων θα οξύνει και τελικά θα διαμορφώσει ολοκληρωτικά τις πολιτικές του πεποιθήσεις. Βαθύτατα ταγμένος στην πλευρά της ελευθερίας και της αυτοδιάθεσης των λαών, με την απαιτούμενη, οικονομική επιφάνεια και το θάρρος να αρνηθεί ένα βέβαιο και προσοδοφόρο μέλλον στην μακρινή του πατρίδα ο Βύρωνας θα υπερασπιστεί το Μεσολόγγι με όλες του τις δυνάμεις. Υλική και οικονομική βοήθεια και εξοπλισμοί του άτακτου, ελληνικού στρατού που κρατούσε την λευτεριά ενός τόπου στα χέρια του συνθέτουν την αδιάκοπη προσφορά του Λόρδου Βύρωνα που μεταβάλλεται σε κεντρικό πρόσωπο στο εξαίσιο πόνημα του Ιωάννη Π. Χουντή ντε Φάμπρι. Ο Βύρωνας ενσαρκώνει τον αυθεντικό ρομαντισμό στην εξουσία που πάντα γύρεψε λίγη φαντασία. Και που την βρήκε στην χειρονομία του Άγγλου φιλέλληνα. Εκείνου που μήτε στιγμή δεν παρέκλινε από την πορεία του, βέβαιος, σίγουρος, με μια μεγάλη κατάφαση στην ψυχή του και μια λεύτερη καρδιά καμωμένη από Ελλάδα.

«Ο Ρομαντισμός στην Εξουσία;», διερωτάται ο συγγραφέας της παρούσας έκδοσης του Αρμού που έρχεται σε μια καίρια στιγμή για να φανερώσει, να ερμηνεύσει και να αποκαταστήσει στα αληθή όρια της σημασίας της, την αφοσιωμένη και όλο αυταπάρνηση θυσία του Λόρδου Βύρωνα. Διακόσια χρόνια συμπληρώθηκαν το 2021 από τον Αγώνα της Ελληνικής Ανεξαρτησίας και παρόμοιες εκδόσεις, όπως αυτή του υποψηφίου διδάκτορος Ιωάννη Π. Χουντή ντε Φάμπρι έρχονται να αποκαταστήσουν την ιστορική αλήθεια. Με επίκεντρο το κίνημα του ρομαντισμού που διατρέχει ολάκερη την φλέβα του ευρωπαϊκού πολιτισμού, ο ερευνητής βρίσκει τις αφορμές και τις αφετηρίες που επιχειρηματολογούν για το σπουδαίο και δίχως όφελος προσωπικό έργο του Λόρδου Βύρωνα. Άλλοτε με έμπρακτη, οικονομική ενίσχυση των αρματωλών που διαμόρφωναν το ελληνικό, υπερασπιστικό στράτευμα του Μεσολογγιού και άλλοτε με την παροχή θεωρητικών εφοδίων που ενίσχυαν την πιθανότητα επιτυχίας των στρατιωτικών, αμυντικών πρωτοβουλιών ο Λόρδος Βύρωνας παραμένει ένας αυθεντικός εκπρόσωπος του κινήματος. Με λόγια και πράξεις απόλυτα ευθυγραμμισμένες και την ίδια ώρα οπλισμένος με την αποφασιστικότητα που απαιτεί ένα τόσο δύσκολο εγχείρημα όπως η ελληνική, απελευθερωτική προσπάθεια ο ρομαντικός Λόρδος Βύρωνας κερδίζει τον θαυμασμό των Ελλήνων και ταυτόχρονα φωτίζει σε διεθνές επίπεδο αυτόν τον άνισο αγώνα. Διότι η παρουσία του νεαρού Άγγλου στα εγχώρια εδάφη μονάχα αδιάφορη δεν θα μπορούσε να περάσει, λαμβάνοντας υπόψη την διευρυμένη φήμη που απολάμβανε ο διαφορετικός αυτός Άγγλος ευγενής.

Χωρισμένη σε τρία μέρη πλέον του επιλόγου και των παραρτημάτων που δεν παραλείπουν τίποτε από το χρονολόγιο και την βιβλιογραφία του Λόρδου Βύρωνα, η πολύτιμη αυτή μελέτη αποτελεί ένα είδος προστιθέμενης αξίας σε όσα ήδη διασώζει η επιστημονική καταγραφή. Στις πηγές της τελευταίας θα προστρέξει ο συγγραφέας, όπως επισημαίνει στον Πρόλογό του, για να αναπαραστήσει τις πολιτικές και κοινωνικές συνθήκες, αυτές που χειραφέτησαν τον Βύρωνα και τον μπόλιασαν με μια άλλη, πολιτική στόχευση. «Από το Aberdeen στο Harrow», «Ο Βύρων εισέρχεται στην Βουλή των Λόρδων», «Ο πολιτικός Βύρων», «Μεσολόγγι: ο Βύρων στρατηγός, διοικητής και … λογοκριτής», μερικοί μόνο από τους τίτλους των κεφαλαίων που δίχως να παραλείπουν αναφορές στα σωσμένα βιογραφικά στοιχεία, εντούτοις ερμηνεύουν την προσωπικότητα του Βρετανού που έμελε να σημαδέψει τον Ελληνικό Αγώνα με την εκούσια προσφορά του υπηρετώντας την μεγάλη και αναπόδραστη ανάγκη. Με επιλεγμένες αναφορές σε σταθμούς της πορείας του Λόρδου Βύρωνα ο Ιωάννης Π. Χουντής επιτυγχάνει να σκιαγραφήσει την προσωπικότητα του Λόρδου Βύρωνα αλλά και να διακρίνει τα εφαλτήρια που τον έθεσαν στην πρώτη γραμμή του ελληνικού ζητήματος.

Ο ιδεαλισμός του Λόρδου Βύρωνα που τόσο ερχόταν σε αντίθεση με την απληστία των τοπικών αρχόντων που καλόβλεπαν την ανάληψη της εξουσίας σε ένα μελλοντικό κράτος, το πάθος του που δεν έκαμψε ούτε στιγμή την αποφασιστικότητά του, ακόμη και όταν διαπίστωνε εμπρός του την απληστία των οπλαρχηγών και των πρωτοπαλίκαρων τους, το κουράγιο του που τον έθεσε σε απόλυτη ταύτιση με τον ελληνικό Αγώνα της ανεξαρτησίας, η στρατιωτική εκπαίδευση αλλά και η προβολή του ελληνικού ζητήματος στις ευρωπαϊκές αυλές και τους βρετανικούς, αριστοκρατικούς οίκους χαρακτηρίζουν σήμερα τον Λόρδο Βύρωνα και συνιστούν κέρδη της αδιάκοπης προσπάθειάς του. Δεν ήταν μονάχα αυταπάρνηση καθώς όπως επισημαίνεται στην μελέτη ο Λόρδος Βύρωνας δεν απέκλειε την εμπλοκή του στην ελληνική, πολιτική σκηνή. Ωστόσο δεν υπήρξε στιγμή που να έθεσε τον εαυτό του και την ατομική του φιλοδοξία πάνω από τον συλλογικό σκοπό. Αυτόν που δεν θα εκπληρωθεί ποτέ όσο εκείνος ζει, θαμμένος κάτω από τις στάχτες της Ιερής Πόλης.

Ανατρέχω στο χρονολόγιο της έκδοσης. Είναι έξι το απόγευμα της 18ης του Απρίλη του έτους 1824. Οι  Πολιορκημένοι λογαριάζουν πως ο αγώνας τους θα έχει αίσια έκβαση. Αδυνατούν να πιστέψουν πως με την σφαγή τους θα δώσουν στον Αγώνα την απαιτούμενη προβολή, κάμπτοντας οριστικά όλες τις αμφιβολίες και τις επιταγές της ουδετερότητας. Ο Λόρδος Βύρωνας νιώθει φριχτούς πόνους. Ο πυρετός τον έχει καταβάλλει, συχνά πυκνά χάνει το νου του, όπως τότε, στις δεκατέσσερις του Απρίλη όταν περνά μια κρίση delirium. Δεν θα συνέλθει ποτέ. Οι ιατροί που τον παραστέκουν αποδίδουν το πρόβλημα σε ρευματισμούς και προτείνουν την λύση της αφαίμαξης. Μα ο Λόρδος Βύρωνας παραμένει ανένδοτος. Η κατάστασή του χειροτερεύει ώσπου πεθαίνει, αφήνοντας για πάντα ένα κομμάτι του στον Κήπο των Ηρώων, εκεί που έχουν ενταφιαστεί οι πνεύμονες του. Μαζί του σβήνει η καθηλωτική παρουσία ενός σπουδαίου φιλέλληνα που στάθηκε στο ύψος του ελληνικού αγώνα και έθεσε το ηθικό βάθος στην πρώτη γραμμή του καθήκοντος. Διαμορφωμένος πολιτικά μες στους κόλπους της συντηρητικής Βρετανίας θα παραμείνει πιστός στα ιδεώδη που έθρεψαν την πρώτη του νιότη. Οι απογοητεύσεις και οι παλινωδίες  που λαμβάνουν χώρα μεταξύ των κατακερματισμένων Ελλήνων δεν πτόησαν ποτέ την θέλησή του, μονάχα πλήγωσαν την αγνή και αθώα εισφορά του στο θετικό αποτέλεσμα. Ο Ιωάννης Π. Χουντής ντε Φάμπρι πλησιάζει την ακτινοβόλα μορφή του Λόρδου Βύρωνα παρουσιάζοντας με την καινούρια έκδοση του Αρμού μια στάση ζωής, απόλυτα συνυφασμένης με την άδολη προσφορά. Ήταν ο John Ruskin που αναγνώρισε πως το μόνο καθήκον του ανθρώπου δεν είναι άλλο από την συγκέντρωση των δυνάμεων του στην βοήθεια των άλλων. Και ήταν ο ίδιος που έθεσε στο επίκεντρο την συνέπεια των λόγων και των πράξεων, σε μια πανηγυρική επαλήθευση της στάσης που τίμησε και τήρησε καθ΄όλη την διάρκεια της σύντομης βιογραφίας του ο Λόρδος Βύρωνας. Γεμάτος από τις ψυχές των Ελλήνων ο άλλοτε νεαρός George Gordon μεταβάλλεται στην αναγκαία και χρήσιμη ταυτότητα του ελληνικού Αγώνα, στον πρόσκαιρο και αθάνατο Λόρδο Βύρωνα, τ΄αγέραστο γιασεμί του Ελληνικού Αγώνα. Στην μελέτη του Ιωάννη Π. Χουντή η προσφορά και το ειδικό βάρος του σπουδαίου φιλέλληνα τοποθετούνται στην κορυφή που αρμόζει και με επάρκεια αναλύονται. Από τις εκδόσεις Αρμός.