Άλλαι Τέχναι

Ο Λάνθιμος, επιλέγοντας μια από τις λιγότερο γνωστές σελίδες της Βρεττανικής ιστορίας, που συχνά παραγνωρίζεται δίπλα σε εκείνες της δυναστείας των Tudor (1485-1603), ή της βικτωριανής περιόδου (1837–1901), εστιάζει την αφήγησή του στην τελευταία μονάρχη της οικογένειας των Stuart, την Βασίλισσα Άννα (1665–1714), που στην ταινία υποδύεται η Olivia Colman. Ως αφηγηματικό όχημα για να μας εισάγει στον πολύπλοκο τρόπο λήψης γεωπολιτικών αποφάσεων από τη βασιλική αυλή, ο Λάνθιμος χρησιμοποιεί τις σχέσεις εξουσίας ανάμεσα στη Βασίλισσα Άννα και τις δύο ευνοούμενές της, τη Λαίδη Σάρα και την εξαδέλφη της Άμπιγκειλ. Κεντρικός άξονας της αφήγησης είναι η αντιστροφή των έμφυλων ρόλων και η ανατροπή των αναμενόμενων κοινωνικών συμπεριφορών, με τους άνδρες να είναι δέσμιοι της ματαιοδοξίας τους με τις περίπλοκες περούκες και το έντονο μακιγιάζ τους και τις γυναίκες να ασχολούνται με την σκοποβολή, την ιππασία και την στρατηγική χάραξη πολιτικών.

Σε μια από τις πιο ψυχαναλυτικές του ταινίες έως τώρα, κεντρική θέση κατέχει το μοτίβο των κουνελιών, που η βασίλισσα έχει σαν συντροφιά στο παλάτι της και σαν υποκατάστατο για τους 17 απογόνους τους οποίους με τον ένα ή τον άλλο τρόπο έχασε, στα πλαίσια των υψηλών ποσοστών της παιδικής θνησιμότητας της εποχής. Το κουνέλι, ένα ζώο γνωστό για τον παν-ερωτισμό του και την ανεβασμένη του λίμπιντο, χαϊδεύεται και ποδοπατιέται κατά το δοκούν από τους ήρωες, φυλακίζεται σε κλουβιά ή αφήνεται ελεύθερο στα βασιλικά δωμάτια, σε μια άμεση μεταφορά για τη θέση της ερωτικής πράξης στα εξουσιαστικά τρίγωνα της ταινίας, μιας ερωτικής πράξης που της έχει αφαιρεθεί σε κάθε περίπτωση η κεντρική ιδιότητά της, εκείνη του ηδονισμού, και που έχει αντικατασταθεί από μια ναρκισσιστική επιβεβαίωση κύρους και αυταξίας. Στην «Ευνοούμενη» της γυναικείας εξουσίας, οι γυναίκες μεταχειρίζονται το σεξ όπως οι άνδρες στην πατριαρχία, σαν μέσο επιβολής και ελέγχου.

Με ένα all star cast Βρεττανίδων ηθοποιών, συμπεριλαμβανομένων των Olivia Colman και Rachel Weisz αλλά και την Αμερικανίδα Emma Stone, ο Λάνθιμος πετυχαίνει να αποδώσει τη λεπτή ισορροπία δυναμισμού και ευθραυστότητας που συναποτελεί τη γυναικεία φύση. Οι ηρωίδες του, βουτηγμένες στις δολοπλοκίες και τις βασιλικές ίντριγκες, συγκινούνται με τα πιο απλά πράγματα, όπως ένα γράμμα, αποδίδοντας τρισδιάστατο βάθος και κρυφό περιεχόμενο στις πιο σκοτεινές τους πράξεις. Με 10 υποψηφιότητες για Όσκαρ, μεταξύ των οποίων καλύτερης ταινίας, καλύτερης σκηνοθεσίας και καλύτερου πρωτότυπου σεναρίου, το enfant terrible του ελληνικού weird cinema φαίνεται να εγκαθιδρύει για τα καλά το σκηνοθετικό ονομά του στην παγκόσμια καλλιτεχνική κοινότητα, σε ένα ανοιχτό στο κοινό και την κριτική ταξίδι ενηλικίωσης, από τις άδειες αίθουσες του Ολύμπιον στα μισά της Κινέττας το μακρινό 2005, στις κατάμεστες αίθουσες του Φεστιβάλ Βενετίας το 2018, όπου ο Γιώργος Λάνθιμος και οι υπόλοιποι συντελεστές της ταινίες καταχειροκροτήθηκαν για την «Ευνοούμενη». Αν μη τι άλλο ο Λάνθιμος καταφέρνει να διατηρήσει το διακριτό σκηνοθετικό του στυλ, δοκιμάζοντας νέες φόρμες, πειραματιζόμενος με ευρυγώνιους φακούς και ενδιαφέρουσες γωνίες λήψης, για να αποδώσει τη μοναξιά του βασιλικού δωματίου και την αμηχανία των μεγάλων χώρων που λειτουργούν ως λαβύρινθος για τη σκέψη και την επιθυμία. Το σενάριο των Deborah Davis και Tony McNamara, επενδύει σε μια διακριτική Κιουμπρική ειρωνεία που κλείνει το μάτι συνωμοτικά στο “Barry Lyndon” και στο ίδιο το είδος της δραματικής κωμωδίας εποχής. Μια συμπαγής ταινία με αποκρυσταλλωμένο στυλ κινηματογράφησης, διακριτικό έμφυλο σχόλιο και λεπτή ειρωνεία για τις εξουσιαστικές σχέσεις από τον Γιώργο Λάνθιμο, στην κορύφωση της σκηνοθετικής του ωριμότητας.

Η Ευνοούμενη, του Γιώργου Λάνθιμου
Είδος: Βιογραφία, Κωμωδία, Δράμα
Διάρκεια: 119’