Λάθος μέρος, λάθος στιγμή, της Gillian McAllister
Πόσες φορές έχετε πει ή ακούσει τη φράση «Μακάρι να μπορούσα να γυρίσω το χρόνο πίσω»; Τι θα γινόταν εάν μπορούσατε όντως να το κάνετε; Εάν σας δινόταν η ευκαιρία να αποτρέψετε μία τραγωδία από το να συμβεί;
Είναι περασμένα μεσάνυχτα, τέλη Οκτώβρη. Η Τζεν περιμένει με ανυπομονησία τον δεκαοχτάχρονο γιο της να επιστρέψει, σκαλίζοντας αφηρημένα μία κολοκύθα. Αυτό που δεν περιμένει να συμβεί είναι ότι θα γίνει μάρτυρας ενός αποτρόπαιου γεγονότος: το παιδί της θα σκοτώσει εν ψυχρώ έναν άγνωστο μπροστά στα μάτια της.
Ως μητέρα, δεν μπορεί παρά να σπαράξει για το παιδί της που βρίσκεται υπό κράτηση. Ως δικηγόρος, γνωρίζει πολύ καλά ότι ο γιος της έκανε το μέλλον του συντρίμμια.
Η Τζεν αποκοιμιέται απεγνωσμένη και ξυπνάει στο… χθες.
Έπειτα στο προχθές.
Το χρονικό αυτό μοτίβο συνεχίζεται διαρκώς και η Τζεν καταλαβαίνει πως το σύμπαν της δίνει μία πολύτιμη, μοναδική ευκαιρία: να ανακαλύψει τα γεγονότα που οδήγησαν τον γιο της στην αποτρόπαια αυτή πράξη και να αποτρέψει την τραγωδία.
Μπορεί να διαβάσει σχεδόν τους πάντες, μα ποτέ της δεν κατόρθωσε να διαβάσει τον Τοντ.
Το βιβλίο «Λάθος μέρος, λάθος στιγμή» της Gillian McAllister είναι ένα καθηλωτικό ψυχολογικό θρίλερ που συνδυάζει στοιχεία επιστημονικής φαντασίας με βαθιά συναισθηματική αφήγηση: η συγγραφέας χρησιμοποιεί την έννοια του ταξιδιού στον χρόνο με έναν πρωτότυπο τρόπο, παρουσιάζοντάς μας την ιστορία ανάποδα. Αυτό επιτρέπει στον αναγνώστη να ανακαλύπτει σιγά-σιγά τα μυστικά και τις αποκαλύψεις, δημιουργώντας μια διαρκή αίσθηση μυστηρίου και αγωνίας. Η συγγραφέας καταφέρνει, έτσι, να κρατήσει το ενδιαφέρον του αναγνώστη, αποκαλύπτοντας πληροφορίες «με το σταγονόμετρο», με τρόπο που ενισχύει την ένταση και την περιέργεια.
Παράλληλα, παρά το ότι η αφήγηση εστιάζει στο ψυχολογικό βάθος, η McAllister γράφει με έναν γρήγορο, «οπτικό» τρόπο, με πολλές μικρές, κοφτές σκηνές και cliffhangers, που θυμίζουν έντονα επεισόδια σειράς (!). Κάθε επιστροφή στο παρελθόν της Τζεν αποσκοπεί στο ξετύλιγμα ενός μυστηρίου με αντίστροφη πορεία.
Στο «Λάθος μέρος, λάθος στιγμή» ο ρεαλισμός και το υπερφυσικό συνυπάρχουν αρμονικά. Το ύφος διατηρεί μια αρκετά ρεαλιστική βάση – η συγγραφέας δεν εξηγεί το «πώς» λειτουργεί το ταξίδι στον χρόνο ακριβώς, ούτε μπαίνει σε λεπτομέρειες σχετικά με τα «διαδικαστικά» του. Από την άλλη, δεν το παρουσιάζει και ως φαντασία. Ταυτόχρονα, δίνει μεγάλη έμφαση στα καθημερινά στοιχεία με τα οποία ο αναγνώστης μπορεί να ταυτιστεί, όπως το άγχος της γονικής αποτυχίας και η ατέρμονη προσπάθεια για ισορροπία επαγγελματικής και προσωπικής ζωής. Με αυτόν τον τρόπο, το «υπερφυσικό» στοιχείο δεν διαταράσσει την αξιοπιστία της αφήγησης· απλώς προσφέρει ένα χρήσιμο εργαλείο στην εξέλιξη της ιστορίας.
Η κεντρική ηρωίδα του βιβλίου, Τζεν, παρουσιάζεται ως μια πολύπλοκη και ρεαλιστική ηρωίδα, με τις ενοχές και τις ανησυχίες της για τον ρόλο της ως μητέρα να αποτελούν το κεντρικό θέμα του βιβλίου. Η σχέση της με τον γιο της, Τοντ, εξερευνάται με ευαισθησία, αναδεικνύοντας τις προκλήσεις και τις ευθύνες της μητρότητας. Οι δευτερεύοντες χαρακτήρες, όπως ο σύζυγός της και άλλοι γύρω της, συμβάλλουν στην πολυπλοκότητα της ιστορίας, αν και είναι εμφανώς λιγότερο ανεπτυγμένοι.
Το πιο έντονο θέμα του μυθιστορήματος είναι η μητρική ευθύνη: Πώς επηρεάζουμε τα παιδιά μας; Πόσα γνωρίζουμε στ’ αλήθεια για αυτά; Πώς θα επιτύχουμε μία ουσιαστική και ειλικρινή σχέση μαζί τους τη σήμερον ημέρα, όπου οι υποχρεώσεις και οι βιοποριστικές ανάγκες μας κρατούν πρακτικά όλη μέρα εκτός σπιτιού; Η Τζεν παλεύει με τη σκέψη ότι κάτι έκανε λάθος στην ανατροφή του γιου της – ή ότι δεν έκανε αρκετά. Η επιστροφή στον χρόνο είναι στην ουσία μια δεύτερη ευκαιρία, ένα υπαρξιακό “what if”.
Καθώς ξεδιπλώνεται η αλήθεια πίσω από τον φόνο, η McAllister θέτει σωρεία ηθικών διλημμάτων για την αλήθεια, την ευθύνη και τη δικαιοσύνη. Ο αναγνώστης καλείται να σκεφτεί: οι προθέσεις είναι πιο σημαντικές από τις πράξεις; Είναι ποτέ αργά να αποκατασταθεί μια αδικία;
Στο «Λάθος μέρος, λάθος στιγμή» η ανάδρομη πορεία μέσα στον χρόνο δεν είναι μόνο ένα αφηγηματικό τέχνασμα: ο χρόνος λειτουργεί ως «θεραπεία» για την πρωταγωνίστρια. Καθώς πηγαίνει πίσω, καταλαβαίνει καλύτερα τις πράξεις των άλλων – αλλά και τις δικές της παραλείψεις. Ο στοχασμός για το πώς βλέπουμε διαφορετικά το παρελθόν, όταν ξέρουμε το μέλλον, είναι γλυκόπικρος: γι’ αυτό το λόγο, πολλά σημεία του μυθιστορήματος είναι βαθύτατα συγκινητικά.
Το ζήτημα των μυστικών που κρύβονται μέσα σε μία φαινομενικά τέλεια οικογένεια δεν είναι πρωτότυπο: είναι μία δημοφιλής θεματική που έχει χρησιμοποιηθεί σε πληθώρα σύγχρονων ψυχολογικών θρίλερ. Στο μυθιστόρημα της McAllister, ωστόσο, δεν υπάρχει ξεκάθαρο δίπολο καλού και κακού. Η συγγραφέας αναγνωρίζει την πολυπλοκότητα των ανθρώπινων σχέσεων και δείχνει πόσο εύθραυστες μπορεί να γίνουν, πόσο παρερμηνεύσιμες. Το «Λάθος μέρος, λάθος στιγμή» διακρίνεται για τον ψυχολογικό του ρεαλισμό σε ένα σενάριο με μη ρεαλιστικά στοιχεία, για την εσωτερική του ένταση και την υπαρξιακή του διάσταση σχετικά με τις ενοχές, την αγάπη, την ανάγκη για λύτρωση. Πρόκειται, δηλαδή, για ένα βιβλίο που μας ωθεί να σκεφτούμε και να συγκινηθούμε, αντί να παρακολουθούμε αμέτοχοι τα γεγονότα να ξετυλίγονται μπροστά μας.
Λάθος μέρος, λάθος στιγμή, της Gillian McAllister
Μετάφραση: Μαρία - Νεφέλη Ταμία
Εκδόσεις Μεταίχμιο
σελ. 416