Ο αόρατος άνθρωπος, του Herbert George Wells
Επόμενη στάση, H.G. Wells: Σημείωμα για τη νουβέλα «Ο aόρατος άνθρωπος» του Herbert George Wells σε μετάφραση Σταύρου Παπασταύρου που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Παπαδόπουλος.
Πρώτη στάση. Το εξαιρετικό εξώφυλλο σε σχεδιασμό Θανάση Κακολύρη. Εκείνη η παλιά συνήθεια με τα χαρακτηριστικά του χαρτιού και τον τυπογράφο που σφράγιζε μια σειρά από συναρπαστικές σελίδες, ανήκει στο παρελθόν πια. Τώρα οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές κατέλαβαν όλα τα πόστα που άλλοτε κατόρθωναν να εκφράσουν το προσωπικό ύφος, το αποτύπωμα μιας ολόκληρης τέχνης. Και για εκείνους που θα πουν πως πρόκειται για ζητήματα χειρωνακτικά, αυτό το σημείωμα απαντά πως οι χειρώνακτες και οι ποιητές έγραψαν τους καλύτερους στίχους αυτού του κόσμου. Έτσι το σημείωμα περιορίζεται σε μια αίσθηση βελούδου, μια υφή που καθιστά το εξώφυλλο, ικανό περιτύλιγμα της εξαιρετικής έκδοσης από τον οίκο Παπαδόπουλου. Την μετάφραση του «Αόρατου ανθρώπου» αναλαμβάνει ο Σταύρος Παπασταύρου που φροντίζει με θαυμαστή επιμέλεια το πρωτότυπο κείμενο, δίχως να μας παρασέρνει στιγμή έξω από την ιστορία με περιττές αναφορές. Η αίσθηση της οικονομίας και της κομψότητας διατρέχει κάθε εκδοχή αυτού του βιβλίου που κυκλοφορεί σε καινούρια μετάφραση της νουβέλας του H.G.Wells.
Ο Βρετανός Herbert George Wells γεννιέται το 1866 στο Kent. Θα σπουδάσει φυσικές επιστήμες στο Βασιλικό Κολέγιο μα καθ’όλη την διάρκεια της ζωής του θα στραφεί στην λογοτεχνία και την δημοσιογραφία. Ογκωδέστατη αρθρογραφία πάνω σε θέματα κοινωνίας και άσκησης της πολιτικής εξουσίας και θυελλώδεις ιστορίες από το μέλλον συνθέτουν το έργο του σπουδαίου συγγραφέα που κατέληξε στο Λονδίνο το 1946.
Δεύτερη στάση. Kevin Bacon στο φιλμ του 2000 που σκηνοθέτησε ο Paul Verhoeven. Ο «Αόρατος άνθρωπος» πιστός στην τραγική του ιστορία που καθιστά κατάρα την ανθρώπινη κατάκτηση ξαναζεί την φοβερή του μοίρα. Το στοίχημα στο όνομα της επιστήμης καταστρέφει έναν άνθρωπο και αλλοιώνει την ίδια του την ύπαρξη. Στο αμερικανικό φιλμ που αναβιώνει την κόπια του 1933 ίσως να χάνεται η ατμόσφαιρα. Βλέπετε, εκείνα τα υποβλητικά σαλόνια, κάπου στις απομακρυσμένες χιονισμένες πόλεις του επέκεινα, οι μυστηριώδεις επισκέπτες, η ζωή που λαμβάνει όλες τις διαθέσιμες άμυνες και η κοινωνία που δείχνει τα δόντια της απέναντι στο διαφορετικό, διαμορφώνουν ένα άλλο κλίμα.
Ο Γκρίφιν, ένας ταλαντούχος φοιτητής της χημείας, ανακαλύπτει τη μυστική συνταγή που θα τον κάνει αόρατο. Οι συνέπειες αυτού του πειράματος είναι τρομακτικές και οι προσπάθειές του να συνεργαστεί με τους συνανθρώπους του συνεχώς αποτυγχάνουν, καταλήγοντας σε περιστατικά όλο και πιο βίαια.
γράφει στο οπισθόφυλλο της υπέροχης αυτής επαναφοράς μιας νουβέλας με όλα τα αναγκαία χαρακτηριστικά του μυστηρίου που τόσο απολαμβάνει το κοινό. Αυτό το τελευταίο το επαληθεύουν οι αναρίθμητες επανεκδόσεις του διηγήματος του Wells εδώ και δεκαετίες μετά την πρώτη του εμφάνιση. Ο Βρετανός λόγιος βρίσκει στην λογοτεχνία της φαντασίας το κατάλληλο πεδίο για να ασκήσει το ταλέντο του. Που δεν περιορίζεται μονάχα στην πλοκή, μα και σε εκείνες τις καίριες αναφορές ή τους αμέριμνους διαλόγους που μαρτυρούν τόσα πολλά για την κοινωνία της εποχής. Ο συγγραφέας, δεινός παρατηρητής, με την προσήλωση και την διερευνητική, επίμονη πρόθεση της δημοσιογραφικής έρευνας κατορθώνει και ισορροπεί την ξεχωριστή του έφεση στο αφάνταστο. Ένα μείγμα αστυνομικού noir, πρόσωπα και κόσμοι κυκλωτικοί, μεγάλα και αδοκίμαστα αδιέξοδα, ιστορίες δίχως απάντηση, όπως ο κύριος Σέσιλ και η χαμένη του σκιά πλάθουν την ατμόσφαιρα του φιλμ που εμπνεύστηκε πολύ πριν την πραγμάτωσή του ο Wells με το βιβλίο του χαμένου στην απόσταση πια, σωτήριου έτους 1897.
Ο αόρατος, αυτός άνθρωπος φθάνει από την πλευρά του Μπράμπλχερστ. Στους ώμους του κουβαλά χιόνι, σαν αυτό που άφησε στην ελληνική μας ποίηση ο γυάλινος Μιχάλης Γκανάς. Η σιωπή τριγύρω και η παγωνιά θα μπορούσαν να τον αναδείξουν από την δική τους πλευρά, σε μια από τις πιο μοναχικές φιγούρες της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Μέσα του δεν υπάρχει τίποτε, είναι ο αόρατος άνθρωπος, ένας παρίας, κάποιος που γυρεύει ένα σκοτεινό κρησφύγετο. Εκεί θα ξαναστήσει τον εξοπλισμό του που έχει κολλήσει στους λασπότοπους γύρω από τον σταθμό. Θα προσπαθήσει να φτιάξει από την αρχή το μείγμα που τον έφερε στην δεινή αυτή θέση. Ο άνθρωπος αυτός είναι αόρατος με τον πιο ρεαλιστικό και σκληρό τρόπο, σε έναν κόσμο που δεν θα μπορούσε να ανεχτεί κάτι τόσο ριζοσπαστικό. Η χρεία του Θεού θα φανεί ένα επιχείρημα προς την κατεύθυνση της διάσωσης κάθε ίχνους αξιοπρέπειας για εκείνους που αδυνατούν να συμβιβαστούν με τον παράξενο επισκέπτη τους. Η κυρία της πανσιόν δεν θα μπορούσε να του αρνηθεί, αφού μες στην αγριότητα του χειμώνα, οι ταξιδιώτες μετριούνται στα δάχτυλα του ενός χεριού. Ο άνθρωπος στο σαλόνι, που διαλέγει αυτήν την πλευρά της ζωής, διακατέχεται από άγρια ένστικτα. Η φαινομενική του ηρεμία, οι ολιγόλογες τοποθετήσεις κρύβουν φρικτή, παθιασμένη οργή που με κάθε ευκαιρία έρχεται στην επιφάνεια. Ο Wells σκάβει κάτω από την κοινωνική απροσδιοριστία του ήρωά του και βρίσκει προεκτάσεις, όψεις, εκδοχές και επιδράσεις της επιστήμης. Ένα είδος αμαρτήματος κουβαλά ο ήρωας του και δεν είναι εύκολο να το αποδιώξει. Θα χρειαστεί να υπομείνει την μετέωρη ύπαρξή του, ένα ολομόναχο περιθώριο και η σκοτεινιά που σου γδέρνει την καρδιά. Δεν θα ήταν ίσως από πλευράς καταγραφής πολύ σικ, μα στα αλήθεια στα προτερήματα αυτής της νουβέλας που ξαναφέρνουν στο προσκήνιο οι εκδόσεις Παπαδόπουλος σε μετάφραση Σταύρου Παπασταύρου, θα πρέπει κανείς να συμπεριλάβει την φυσικότητα της ιστορίας που επιστρέφει στον αναγνώστη και την καθιστά πέρα για πέρα ανθρώπινη και αληθινή μαζί.
Δοκίμασα να υποδυθώ τον αόρατο άνθρωπο. Πρόκειται για μια ιδέα του σημειώματος, όχι δική μου, αν και καθημερινά εκεί έξω, δείχνω αόρατος στα πλήθη που με προσπερνούν. Δεν τα κατάφερα καθόλου. Η εποχή μας δεν επιτρέπει σε τίποτε να παραμείνει στο σκοτάδι. Κυνηγοί κεφαλών τριγυρίζουν στον κόσμο, στα χρόνια της εικόνας. Θα χρειαστεί αρκετή τόλμη, κόντρα στο εφήμερο και την πλάνη του δικού μας καιρού, αρκετό ταλέντο για να παλέψει κανείς με ένα βιβλίο, τον κόσμο που γεννιέται. Ίσως η τελετή της ανάγνωσης να διακατέχεται από την θέληση μιας προσωπικής ελευθερίας που δανείζει και δανείζεται από το μυστηριώδες πραγματικό που κινείται σε δρόμους παράλληλους της υπερτροφικής μας λογικής ερμηνείας, αυτής που επιβεβαιώνει η εικόνα. Αυτό το τελευταίο υπηρετεί η νουβέλα του H.G.Wells που έρχεται να ανανεώσει τόσο υπέροχα την σχέση μας με την λογοτεχνία του μυστηρίου και της φαντασίας που είτε σε μορφή graphic novel είτε στην κλασική και θερμή, έντυπη μορφή της διεκδικεί έναν ξεχωριστό χώρο, σε ράφια και καρδιές.
Ο αόρατος άνθρωπος, του Herbert George Wells
Μετάφραση: Σταύρος Παπασταύρου
Εκδόσεις Παπαδόπουλος
σελ. 224
