Μήλα, του Χρήστου Νίκου
Μία πανδημία που προκαλεί αιφνίδια αμνησία στους ανθρώπους, βρίσκει τον σαραντάχρονο Άρη να συμμετέχει σε ένα ειδικό πρόγραμμα αποκατάστασης της μνήμης. Μετά το πέρας των καθημερινών αποστολών που του ανατίθενται, ο Άρης αποθανατίζει τα επιτεύγματά του με μια φωτογραφική Polaroid, συνθέτοντας το άλμπουμ των νέων του αναμνήσεων. Σε μία από αυτές τις δοκιμασίες θα γνωρίσει την Άννα, μια κοπέλα που παρακολουθεί το ίδιο πρόγραμμα.
Ο λόγος για τα «Μήλα», την πολυσυζητημένη ταινία του πρωτοεμφανιζόμενου σκηνοθέτη Χρήστου Νίκου, η οποία απέσπασε πλήθος φεστιβαλικών βραβείων και αποτέλεσε την ελληνική πρόταση στην κατηγορία ξενόγλωσσης ταινίας στα φετινά βραβεία Oscar. Οκτώ χρόνια μετά το «ΚΜ», την επίσης πολυβραβευμένη ταινία μικρού μήκους, ο ταλαντούχος σκηνοθέτης κάνει την πρώτη του απόπειρα σε ταινία μεγάλης διάρκειας, κινηματογραφώντας μια σουρεαλιστική αλληγορία για τη συλλογική, την ατομική, την ξαφνική, την επιλεκτική μνήμη και αμνησία, τον έρωτα, το θάνατο και τον ρόλο της τεχνολογίας στη ζωή μας.
Συνεχή, εκκωφαντικά χτυπήματα· σκόρπιες εικόνες αντικειμένων· ένας άντρας γύρω στα σαράντα, χτυπάει επαναλαμβανόμενα το κεφάλι του στο τοίχο. Είναι ο Άρης, που αδυνατεί να διαχειριστεί τη μοναχική του καθημερινότητα, εν μέσω μίας πανδημίας που προκαλεί ξαφνική αμνησία στους ανθρώπους, μέχρι τη στιγμή που νοσηλεύεται και ο ίδιος. Το πρόγραμμα «Νέα Ταυτότητα» του δίνει την ευκαιρία να χτίσει τη ζωή του απ’ την αρχή· νέο σπίτι, νέα καθημερινότητα και μια σειρά από δοκιμασίες που πρέπει να βγάλει εις πέρας. Κουβαλάει σχεδόν πάντα μαζί του μια φωτογραφική Polaroid αποθανατίζοντας την εκάστοτε στιγμή. Η φωτογραφία λειτουργεί ως αποδεικτικό στοιχείο για την επίτευξη του στόχου του, αλλά και ως μέσο δημιουργίας αναμνήσεων. Οι υπεύθυνοι γιατροί ελέγχουν τακτικά την πρόοδό του και του αναθέτουν νέες αποστολές. Σε μία από αυτές γνωρίζει την Άννα, μια κοπέλα που βρίσκεται στο ίδιο πρόγραμμα. Η ανάγκη για την ανακάλυψη του εαυτού τους, για την καταπολέμηση των αγωνιών της αμνησίας και της μοναξιάς, τους φέρνει κοντά. Τα «Μήλα», το αγαπημένο φρούτο του πρωταγωνιστή, ταυτίζονται στην ταινία με τη μνήμη και την ασυνείδητη απόπειρα ανάκτησής της. Τελικά, τι πληγώνει περισσότερο τον άνθρωπο; Η μνήμη ή η απώλεια της;
Τέτοιου είδους διλημματικά ερωτήματα υποβόσκουν στην ταινία, η οποία τοποθετείται σε ένα χωροχρόνο που κινείται ανάμεσα στο ασύδοτο παρόν και στο εγκρατές παρελθόν, στις αγωνιώδεις, ανασφαλείς μέρες της πανδημίας και στη ρετρό, ανέμελη ατμόσφαιρα προηγούμενων δεκαετιών. Ένα σύγχρονο σκηνικό, από το οποίο, ωστόσο, εκλείπουν τα κυρίαρχα τεχνολογικά μέσα της εποχής μας. Οι άνθρωποι δε διαθέτουν υπολογιστές και κινητά. Τραβούν φωτογραφίες με Polaroid και χρησιμοποιούν το κασετόφωνο. Πόσο απόκοσμη μας φαντάζει αυτή η συνθήκη; Ποιο ρόλο κατέχει πλέον η τεχνολογία στη ζωή μας και ποιο το κίνητρο πίσω από την απαθανάτιση των αναμνήσεων μας; Τα τεχνολογικά μέσα μας εξυπηρετούν ή τα εξυπηρετούμε;
Ο Χρήστος Νίκου επηρεασμένος από τον Jose Saramago και το έργο του «Περί τυφλότητας», στο οποίο οι άνθρωποι προσβάλλονται εντελώς ξαφνικά από μια μεταδοτική ασθένεια που επιφέρει απώλεια όρασης, και με εφόδιο την συνεργασία του με τον Λάνθιμο, ως βοηθός σκηνοθέτη στη ταινία «Κυνόδοντας», συνθέτει ένα τοπίο τόσο οικείο όσο και απειλητικό προς το θεατή: λιτή σκηνοθεσία, μεστή σημειολογική απλότητα πλάνων και ένας πρωταγωνιστής που καταφέρνει ερμηνευτικά να αναδείξει το επίκαιρα ευφυές σενάριο και την αριστοτεχνική φωτογραφία. Οι «ανέκφραστες» εκφράσεις του Άρη Σερβετάλη, που απέσπασε το βραβείο καλύτερου ανδρικού ρόλου στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης για την συγκεκριμένη ερμηνεία, μεταφέρουν την απρόθετη απάθεια του ανθρώπου που έχει χάσει την μνήμη του, ενώ παράλληλα αποκαλύπτουν την αγωνία, τη θλίψη και τη μοναξιά αυτού που ξέχασε ή που θέλει να ξεχάσει. Η υποτονικά μελαγχολική μουσική του “The Boy” δένει κατάλληλα με την ατμόσφαιρα της ταινίας, συμβάλλοντας στη δημιουργίας ενός αρμονικού συνόλου.
Τα «Μήλα», μια ταινία υψηλής αισθητικής, απόλυτα επίκαιρη, λιτή, μελαγχολική, με δυνατές ερμηνείες, αγγίζει κάθε μυημένο θεατή και οδηγεί σε εσωτερικούς προβληματισμούς και άρρητες αλληγορικές συνδέσεις. Η νέα ταινία του Χρήστου Νίκου θέτει αναμφίβολα υψηλά τον πήχη για την επόμενη κινηματογραφική απόπειρα του σκηνοθέτη, την οποία αναμένουμε εναγωνίως.
Μήλα, του Χρήστου Νίκου
Κατηγορία: Δράμα
Διάρκεια: 89'
