Scroll Top

Art Outside the Core

Κυρίες και Κύριοι… ο Μαύρος Δούκας του Λάνκαστερ

feature_img__kiries-kai-kirioi-o-mairos-doukas-tou-lankaster
Τελικά αυτή η στήλη πραγματεύεται street art ή ιστορικά θέματα για τον βίο και πολιτεία της αγγλικής αριστοκρατίας; Πώς ένας «Δούκας» ξετρυπώνει από το μακρινό παρελθόν και απρόσμενα εμφανίζεται ανάμεσα σε spray-paints, στένσιλς και σκαλωσιές, διατηρώντας όμως απαράμιλλη την αίγλη του τίτλου του; Ο νέος κόσμος στον οποίο ο «Μαύρος Δούκας» αναγεννήθηκε δεν χαρακτηρίζεται από χρυσά κουτάλια και επιβλητικά κάστρα. Δεν απαντά πια σε κανέναν βασιλιά, δεν ανήκει σε καμιά σνομπ αριστοκρατία.

Κυβερνά μόνος του τις όχθες της Βόρειας Ουαλίας και ιδρύει το δικό του καλλιτεχνικό βασίλειο, συγκεντρώνοντας street δημιουργούς από όλη την Ευρώπη για να υποβάλλουν τα σέβη τους και να δηλώσουν υποταγή στο κλασσικό, αν και κάπως σκουριασμένο, μεγαλείο του.

Όταν πρωτοδιάβασα τον τίτλο “Black Duke of Lancaster”, η φαντασία μου έσπρωξε προσωρινά στην άκρη την όποια λογική προσέγγιση, και αμέσως δημιούργησε την εικόνα ενός κτηνώδους δούκα που κληρονόμησε την επονομασία “black” λόγω της βασανιστικής του ηγεμονίας. Η Wikipedia με συνέφερε ως προς τα πραγματικά δεδομένα, ενώ η φαντασία μου ακόμα μάλωνε με τη λογική μου, μέχρι που η τελευταία, σαν άλλη Phoebe Buffay, με ταρακουνούσε φωνάζοντας “wake up woman!”, αναγκάζοντάς με να ξεχάσω την εμμονή μου με τη γοτθική κουλτούρα (χρόνια εμμονή) και να διαβάσω τα αποτελέσματα αναζήτησης για τον John of Gaunt, τον πρώτο δούκα του Λάνκαστερ. Ο John, λοιπόν, είχε τεράστια επιρροή στην αγγλική αριστοκρατία του 14ου αιώνα, το οικογενειακό του δέντρο απλώθηκε ως τους επικρατέστερους Οίκους εξουσίας των York, Lancaster και Tudor και θεωρείται ο 16ος πλουσιότερος άντρας στην ιστορία, αφού η περιουσία του ισοδυναμούσε με 110 μοντέρνα δισεκατομμύρια. Όμως, η επικεφαλίδα “Black Duke of Lancaster” συνοδευόταν από την εικόνα ενός εγκαταλελειμμένου πλοίου στα Βόρεια της Ουαλίας, ένα πρώην φέρυ/κρουαζιερόπλοιο με εξίσου μεγάλη, «σκοτεινή» ιστορία όπως ο δούκας του οποίου το όνομα φέρει, που μόλις πρόσφατα ήρθε στην επιφάνεια.

Ο «Δούκας του Λάνκαστερ» εκτελεί χρέη φέρυ κατά την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου

Τα απόρρητα έγγραφα που ανακαλύφθηκαν μας στέλνουν στο 1950. Οι Βρετανικές αρχές ετοιμάζονται να σπρώξουν τη χώρα σε ένα Ψυχρό Πόλεμο διαφορετικό από τους άλλους, αφού η πυρηνική απειλή ήταν πια πραγματικότητα και όχι φαντασία. Στυγνή πραγματικότητα, όμως, ήταν για τη Βρετανική κυβέρνηση και η αναμενόμενη ήττα τους, και τα πλάνα για να σώσουν τους εαυτούς τους, τη Βασιλική Οικογένεια και την υψηλή κοινωνία της εποχής άρχισαν να καταστρώνονται. Επιστήμονες, λοιπόν, πρότειναν την κατασκευή ενός ξεχωριστού πλοίου, το οποίο και κατασκευάστηκε στο Μπέλφαστ από τους μηχανικούς του «Τιτανικού», και, πέρα από τις ανέσεις, την πολυτέλεια και την αυτάρκεια επιβίωσης που πρόσφερε, χτίστηκε με ιδιαίτερες προϋποθέσεις ταχύτητας, συμπίεσης στους εσωτερικούς χώρους και συστημάτων επικοινωνίας. Ως «βιτρίνα» για το κοινό, το πλοίο χρησιμοποιήθηκε σε τακτικές εσωτερικές διαδρομές, και ετησίως έπαυαν τη λειτουργία του για λίγες εβδομάδες, προκειμένου να τεστάρουν ότι παραμένει σε άψογη λειτουργία και ετοιμοπόλεμο. Τελικά, η μηχανική βελτίωση των Σοβιετικών υποβρυχίων, μέρος της οποίας οφείλεται σε Βρετανό κατάσκοπο που διέρρευσε τα σχέδια του πλοίου στους Ρώσους, ανάγκασε το πλάνο χρήσης του Σούπερ-Πλοίου σε παύση το 1985. Το σκαρί του αφέθηκε να ρημάξει στις όχθες του Flintshire σε μια ιδιωτική προβλήτα, αλλά κάποιοι καλλιτέχνες αποφάσισαν κάτι διαφορετικό για τη μοίρα ενός τέτοιου ιστορικού επιβατηγού.

Ο Πορτοκαλί Πειρατής του KIWIE και ο “Eduk the Diver” των Cream Soda Crew @ Black Duke of Lancaster
O Fat Heat συνεργάζεται με τον Mr Zero στο δεύτερο κομμάτι του “Prophet of Profit” @ Black Duke of Lancaster

Έτσι γεννήθηκε το DuDug Project, με σκοπό να φέρει «ζωή και δημόσια προσοχή» στον εγκαταλελειμμένο Δούκα, όπως διακηρύσσει η επίσημη ιστοσελίδα τους. Η πρώτη φάση διακοσμητικού καλλωπισμού του πλοίου ολοκληρώθηκε το 2012, ενώ πρόσφατα ξεκίνησε η δεύτερη, με νέα ονόματα να προστίθενται στη λίστα των καλλιτεχνών που προσκαλούνται να αφήσουν τη χαρακτηριστική τους δημιουργική τρέλα στα σκουριασμένα «πλευρά» του πλοίου. Φυσικά και είναι όλοι street artists. Φυσικά και από του δρόμους γεννήθηκε ακόμα ένας ανεμοστρόβιλος καινοτομίας και καλλιτεχνικής πρωτοτυπίας. Ο πιο ιδιαίτερος καμβάς που μπορεί να φανταστεί άνθρωπος φέρει ήδη έργα ύψους μέχρι και 18 μέτρων και πλάτους έως και 14 μέτρων από τους KIWIE, Cream Soda Crew (το δικό τους κομμάτι, ο “Eduk the Diver” είναι η μεγαλύτερη τοιχογραφία… πλοιογραφία! -επιτέλους, η ευκαιρία που έψαχνα πάντα να κατασκευάσω μία λέξη), Bungle, GOIN, Fat Heat, Mr. Zero και Fin DAC που δούλεψαν στην πρώτη φάση του φιλόδοξου σχεδίου μετατροπής ενός ορόσημου για τη γύρω περιοχή στην μεγαλύτερη γκαλερί ανοιχτού χώρου στην Ευρώπη.

Οι καλλιτέχνες που αποτελούν την Επιχείρηση DuDug, όνομα που προκύπτει ως λογοπαίγνιο στο Ουαλικό “black duke” (και, έτσι, λύθηκε και η αρχική μου περιέργεια ή-και-δείγμα-ασταθούς-ψυχολογίας), χαιρετούν από την Μεγάλη Βρετανία, την Ουγγαρία, τη Ρωσία και τη Λετονία και ελπίζουν το ανανεωμένο πλοίο να προσελκύσει επισκέπτες ως ακόμα ένα αξιοθέατο στο εντυπωσιακού μήκους μονοπάτι της ουαλικής ακτογραμμής που έχει να επιδείξει από κάστρα, φάρους και γέφυρες μέχρι εκπληκτικά τοπία και φυσικά μνημεία προστασίας άγριων ζώων. Στη δεύτερη φάση του σχεδίου που πρόσφατα ξεδιπλώθηκε βρίσκουμε τους, γνωστούς στην βρετανική street art σκηνή, Dale Grimshaw από το Λάνκασαϊρ, SNUB23 από το Μπράιτον, τον φωτο-ρεαλιστή γκραφιτά/ζωγράφο Spacehop, και τον διαρκώς δημοφιλέστερο Dan Kitchener που ολοκλήρωσαν τις δημιουργίες τους στις 2 Απριλίου, αυξάνοντας τον αριθμό των έργων στο σκαρί του πλοίου σε 13 πλοιογραφίες (i love it).

Ο GOIN δημιουργεί το «Συμβούλιο των Πιθήκων» @ Black Duke of Lancaster

Το εγχείρημα έως τώρα έχει αποδειχθεί παραπάνω από επιτυχημένο. Οι καλλιτέχνες δεν επεμβαίνουν στον εσωτερικό χώρο του πλοίου, αλλά μονάχα στο παρακμάζον εξωτερικό, του οποίου η σκουριά καθόλου δεν εμποδίζει τη δημιουργική του αναγέννηση. Οι εξωγήινοι Πειρατές του Λετονού KIWIE κοσμούν την πρύμνη του πλοίου, ένα έργο σε κάθε πλευρά της, και διευρύνουν τις «επαγγελματικές» δραστηριότητες της γνωστής μασκότ φιγούρας του καλλιτέχνη στην θαλασσινή αναρχία. Οι ντόπιοι Cream Soda Crew παραθέτουν τον δικό τους δύτη ονόματι Eduk και ένα αξιοπρόσεκτου μεγέθους, 3D wildstyle tag που αναγράφει το σλόγκαν “The Boat that Shocked”, ενώ ο Γάλλος GOIN προσθέτει το εντυπωσιακό «Συμβούλιο των Πιθήκων». Οι τρεις κουστουμαρισμένοι πίθηκοί του κάθονται πάνω σε τσουβάλια χρημάτων καλύπτοντας τα αυτιά, τα μάτια και το στόμα τους σε μια σαφή πολιτική δήλωση που ο καλλιτέχνης εμπνεύστηκε από το γνωστό αγγλικό ρητό, που συχνά συνοδεύεται εικονογραφικά από την «ειρωνική» εξελικτική μας ομοιότητα με τους πιθήκους: “see no evil, hear no evil, speak no evil”. Συνεχίζουμε με τον «Προφήτη του Κέρδους», ή αλλιώς “Prophet of Profit” που προέκυψε από τη συνεργασία των Ούγγρων Mr Zero και Fatheat, ακόμα ένα πολιτικοποιημένο έργο με έμφαση στο θέμα «διαφθορά», το οποίο χωρίστηκε σε δύο κομμάτια. O Mr Zero ζωγράφισε ένα… γουρούνι που φέρει τις λέξεις «Απληστία-Εξουσία-Διαφθορά» στο σώμα του, ενώ φοράει ένα αστυνομικό καπέλο με το λόγκο του Δημοτικού Συμβουλίου του Flintshire, και ο Fatheat πρόσθεσε τη φιγούρα ενός σατανικού σκελετού που φοράει χιτώνα, καπνίζει αδιάφορα τουλούπες «δολαρίων» και καθοδηγεί το γουρούνι με ένα σιδερένιο λουρί. Οι ίδιοι καλλιτέχνες σχεδίασαν ακόμα ένα έργο πάνω στο πλοίο με παρόμοια θεματολογία αλλά διαφορετική αισθητική, πλαισιώνοντας τον επίσης ενδεδυμένο με κουστούμι κουκουλοφόρο ονόματι «Πρόσωπο της Εξουσίας» (Face of Authority) του Bungle. Η πρώτη φάση ολοκληρώθηκε με την γκέισα “Mauricamia” του Fin DAC, ένα κομμάτι πραγματικής ομορφιάς, αόρατο από την ακτογραμμή, το οποίο οι επισκέπτες θα έχουν την ευκαιρία να δουν μόνο εάν το πλοίο ξανανοίξει για το κοινό.

Η αόρατη στο κοινό “Mauricamia” του Fin DAC @ Black Duke of Lancaster

Η διαμάχη ανάμεσα στο τοπικό συμβούλιο και τους ιδιοκτήτες του πλοίου, που υποστηρίζουν την ομάδα DuDug στο έργο τους και έχουν δώσει «την ευχή» τους για την καλλιτεχνική αναζωογόνηση του εγκαταλελειμμένου «Δούκα» ακόμα συνεχίζει, με το συμβούλιο να αρνείται οποιαδήποτε οικονομική στήριξη στο, κατά του ίδιους, ανώφελο για την τοπική κοινωνία πρότζεκτ, και να απαγορεύει το άνοιγμα του χώρου στο κοινό. Αυτή η αντιπαλότητα υπήρξε και ο λόγος που πολλοί από τους συμμετέχοντες καλλιτέχνες στράφηκαν σε έντονες πολιτικά πλοιογραφίες (it’s a thing!), επεκτείνοντας τον αγώνα τους από την βαρετή γραφειοκρατία στον ίδιο τον «Δούκα», που πρόσφατα φόρεσε νέα ρούχα. Για αρχή, ένα γιγάντιο ρομπότ που μοιάζει να βγαίνει από τα σπλάχνα του πλοίου φωνάζοντας “Your Time is Up, the Future is Here” από τον SNUB23, ακολουθούμενο από μία έφηβη βαμμένη με χρώματα πολέμου που δηλώνει, κοιτάζοντάς σε με διαπεραστικά μάτια, ότι «Όταν δυο κόσμοι συναντιούνται, υπάρχει σύγκρουση πολιτισμών» (When two worlds meet, it’s a culture clash) από τον Dale Grimshaw. Τέλος, ο Spacehop απέτισε φόρο τιμής στον πρώτο καπετάνιο του πλοίου, τον John “Jack” Irwin με μια ρεαλιστική προσωπογραφία του βασισμένη σε μια παλιά φωτογραφία, και ο Dan Kitchener (DANK) ολοκλήρωσε με το έργο του, “Opening the Can of Worms”, μια «παραμυθική» απεικόνιση ενός τερατοειδούς χταποδιού με πλοκάμια σκουληκιών, ακόμα ένα κομμάτι που επηρεάζεται από την εχθρότητα Συμβούλιο Vs. DuDug, αλλά και τον περιπετειώδη κόσμο των θαλασσών.

Με διαρκώς αυξανόμενη φήμη και προσοχή από τον παγκόσμιο (τώρα πια, και ελληνικό) Τύπο, αλλά και με δυνατά ονόματα καλλιτεχνών, πρόθυμα να απομακρυνθούν για λίγο από τους δρόμους τους για τη μοναδική ευκαιρία να αφήσουν ένα διαχρονικό στίγμα σε ένα ανεπανάληπτο καμβά, ο Μαύρος Δούκας ξαναζεί, ή μάλλον ζει για πρώτη φορά, ένα μεγαλείο που κανένα σκαρί, καινούριο ή παλιό, δεν έχει ξαναζήσει. Και, ποιος ξέρει; Μπορεί το επόμενο μεγάλο ρεύμα γκράφιτι δημιουργίας σε οχήματα, μετά τα τραίνα, να είναι τα πλοία. Κυρίες και κύριοι, ο Μαύρος Δούκας μόλις ήχησε τις χρόνια σιωπηλές του σειρήνες. Προσοχή…

Content Sources

  • http://www.dudug.co.uk/
  • http://www.dailymail.co.uk/news/article-2274294/Duke-Lancaster-steamer-used-blank-canvas-graffiti-artists-transform-rusting-wreck-colourful-masterpiece.html
  • http://edition.cnn.com/2013/03/20/world/europe/duke-of-lancaster-abandoned-ship-graffiti
  • http://www.dukeoflancaster.net/index.html
  • http://hifructose.com/2013/02/12/dudug-repurposes-the-tss-duke-of-lancaster/

Photo Sources

  • http://www.dukeoflancaster.net/index.html
  • www.flickr.com
  • http://www.dailymail.co.uk/news/article-2274294/Duke-Lancaster-steamer-used-blank-canvas-graffiti-artists-transform-rusting-wreck-colourful-masterpiece.html
  • https://www.facebook.com/byZulu/photos_stream
  • https://www.facebook.com/DanKitchenerART/photos_stream?ref=ts
  • https://www.facebook.com/snub23?fref=ts
1
Μοιράσου το