Βιβλιοθήκη

Πρόκειται για έναν άνθρωπο που είχε μια δύσκολη ζωή. Γεννήθηκε εκτός γάμου με έναν βιολογικό πατέρα που εικάζεται ότι αυτοκτόνησε και μια μητέρα που τον εγκατέλειψε μέχρι τα επτά του χρόνια στην φροντίδα των παππούδων του, ενώ σε όλη τη διάρκεια της ζωής του βασανιζόταν από τη φυματίωση που τον ανάγκαζε σε μακρόχρονες περιόδους παραμονής σε σανατόρια και τον απέτρεψε από το να ακολουθήσει καριέρα στην υποκριτική ή το τραγούδι. Κι ένας άνθρωπος τόσο βασανισμένος δεν μπορεί παρά να σκέφτεται τη σκληρότητα, τη ματαιότητα, την απελπισία που γεννάει η ζωή και τη μόνιμη παρουσία του θανάτου. «Όλα είναι γελοία όταν κάποιος σκεφτεί τον θάνατο» είπε όταν παρέλαβε ένα εθνικό βραβείο λογοτεχνίας το 1968, προκαλώντας την αμηχανία στους συμπατριώτες του και συνεχίζοντας έτσι να υπηρετεί μια αμφιλεγόμενη εικόνα που θα τον συντρόφευε σε όλη του τη ζωή, απόρροια κυρίως της απροκάλυπτης περιφρόνησής του για την εξουσία, το κράτος και τη θρησκεία.

Τις περισσότερες φορές, οι ήρωές του αφηγούνται οι ίδιοι την ιστορία τους με ατελείωτους παραληρηματικούς μονολόγους που ο Bernhard χτίζει αριστοτεχνικά με τις μακροσκελείς προτάσεις που χρησιμοποιεί λες και αναπαριστά γλωσσικά τον λαβύρινθο του μυαλού τους. Άλλες πάλι φορές, ένα τρίτο πρόσωπο μας μεταφέρει την ιστορία τους, κάποιος πιο στέρεα δεμένος στην κανονικότητα, γεγονός που όμως κάνει τις ίδιες τις ιστορίες ακόμα πιο σπαρακτικές. Πρόκειται το δίχως άλλο για ιστορίες σκοτεινές και καταθλιπτικές. Πώς γίνεται να είναι, λοιπόν, τόσο ελκυστικές για τον αναγνώστη; 

Οι ιστορίες του Bernhard, όσο σκοτεινές και αν είναι, κρύβουν μια σπιρτάδα, ένα κλείσιμο του ματιού από πλευράς συγγραφέα, μια αναγνώριση ότι μέσα στο τραγικό κρύβεται πάντα μια δόση γελοιότητας. Αυτό τις καθιστά απολύτως ανθρώπινες και προκαλεί την ταύτιση του αναγνώστη με τους ήρωες και τις τραγικές τους ιστορίες. Άλλωστε δεν είμαστε όλοι ένα απέναντι στη ζωή, στην αβάσταχτη στιγμές-στιγμές ομορφιά της, αλλά και στα βάσανα, στη σκληρότητα, στη ματαιότητά της; Ο Bernhard αφήνει στην άκρη την ομορφιά, αλλά μας συνδέει με τα υπόλοιπα υποδεικνύοντας την ανθρώπινη ουσία μας. «Μισώ τους ανθρώπους, αλλά είναι επίσης o μοναδικός σκοπός μου στη ζωή» είχε πει ο ίδιος. Η «Πρόζα» του, πιστή στο συγγραφικό του πνεύμα, το αποδεικνύει.