Συνεντεύξεις

«Γιατί αυτό που κινεί τον άνθρωπο είναι η ιστορία, όχι το πάθος ή η ανάγκη. Είναι η ιστορία. Ο άνθρωπος θέλει να ξέρει το τέλος. Να το δει να γράφεται. Γι΄αυτό γατζώνεται από τη ζωή. Γι’ αυτό συνεχίζει και μαραίνεται όταν δεν μπορεί να το κάνει. Όταν δεν μπορεί να μάθει τη συνέχεια, όταν μένει με τη μεγάλη, στέρφα απορία στα μάτια. […] Οι καλές ιστορίες παίρνουν την πέτσα σου και σ’ την ανασηκώνουν. Φουντώνουν τις τρίχες στο σβέρκο σου. Και όταν τις ακούς, ή τις διαβάζεις, κρατάς επίτηδες το φως ανοιχτό για συντροφιά, ακόμα κι όταν σε κάνουν να γελάς πού και πού, ή ακόμα και όταν είναι ιστορίες αγάπης».

Το μυθιστόρημα του Πάνου Τσερόλα «Η συνωμοσία της Βανίλιας» αναμφίβολα σε ταξιδεύει σε όλα τα μήκη και πλάτη του πλανήτη. Είναι μια λογοτεχνική σύνθεση που εναρμονίζει όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά που θα κεντρίσουν το ενδιαφέρον αναγνωστών με διαφορετικές, ίσως, προτιμήσεις. Πρόκειται για την ιδιαίτερη και ρομαντική ιστορία του Μαρκ και της Μάγιας, δύο πρωταγωνιστών με εκρηκτικές προσωπικότητες. Ξετυλίγεται σαν αστυνομικό μυθιστόρημα, με ζωντανούς διαλόγους και γλαφυρές περιγραφές ενώ, παράλληλα, αγγίζει οικουμενικά ερωτήματα για τον άνθρωπο και τη θέση του στον κόσμο.

Το «Κι αν εγώ χαθώ» του Adam Haslett, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο, ψηφίστηκε από το περιοδικό Time ως ένα από τα 10 καλύτερα μυθιστορήματα του 2016. Πρόκειται για το χρονικό μιας οικογένειας που στιγματίζεται από τη μάστιγα της ψυχικής ασθένειας. Μία συγκινητική αφήγηση για τη ζωή τριών παιδιών, τριών αδελφών που εξιστορούν εναλλάξ την ιστορία τους, με κεντρικό πρόσωπο τον Μάικλ, τον μεγάλο αδελφό που πάσχει από ένα είδος αγχώδους διαταραχής. Είχαμε το προνόμιο να συνομιλήσουμε με τον Αμερικανό συγγραφέα και να του θέσουμε απορίες και ερωτήματα για το βιβλίο του. 

Η Δέσποινα Αχλαδιώτη που έμεινε γνωστή ως η κυρά της Ρω γεννήθηκε το 1890. Το 1927 άφησε το Καστελλόριζο όπου διέμενε και εγκαταστάθηκε στο έρημο νησάκι της Ρω με τον σύζυγό της και αργότερα, μετά τον θάνατό του, με την τυφλή μητέρα της. Έζησε εκεί, απομονωμένη από τον έξω κόσμο, ως το 1982 (τη χρονιά που πέθανε), επιτελώντας καθημερινά επί 40 χρόνια «το δικό [της] κατόρθωμα, τη δική [της] αποστολή»: υψώνοντας την ελληνική σημαία στην Ρω κάθε πρωί με «αγάπη», «πειθαρχία», «συγκέντρωση» και ενάντια σε όσους την «έβαζαν στο μάτι». Στην κυρά της Ρω είναι στραμμένο το ενδιαφέρον του Γιάννη Σκαραγκά, που στο νέο του βιβλίο –μια μυθοπλαστική, βιογραφική νουβέλα, ένας ποιητικός μονόλογος- δίνει ζωή και λόγο στη Δέσποινα Αχλαδιώτη που αφηγείται την προσωπική της ιστορία. Το έργο του κ. Σκαραγκά μπορείτε να απολαύσετε τις μέρες αυτές και στο θέατρο, σε μια παράσταση με πρωταγωνίστρια την εξίσου χειμαρρώδη Φωτεινή Μπαξεβάνη και σε σκηνοθεσία της Κατερίνα Μπερδέκα.

«Οι Μαγεμένες» τιτλοφορείται το πρόσφατο βιβλίο της Μαίρης Κόντζογλου όπου για άλλη μια φορά ιστορία και φαντασία διαπλέκονται χτίζοντας ένα μυθιστόρημα που αναδεικνύει την ιστορία και την καλλιτεχνική αξία των Μαγεμένων (Είδωλα, ή Las Incantadas στα ισπανοεβραϊκά), ενός μνημείου που χρονολογείται στο τέλος του 2ου ή στις αρχές του 3ου αι. μ.Χ. και τοποθετείται κοντά στη σημερινή οδό Αριστοτέλους της Θεσσαλονίκης. Και ενώ οι Μαγεμένες, ενσωματωμένες στην αυλή ενός Εβραίου εμπόρου, κοσμούσαν το κέντρο της πόλης για αιώνες και τραβούσαν το ενδιαφέρον κατοίκων και επισκεπτών, το 1864 ο Γάλλος παλαιογράφος Emmanuel Miller, με άδεια της οθωμανικής κυβέρνησης διαλύει το μνημείο σε κομμάτια και το μεταφέρει στη Γαλλία, όπου και εκτίθεται σήμερα στο Μουσείο του Λούβρου. 

Το «Κάποτε στη Σαλονίκη» είναι το πρώτο ιστορικό μυθιστόρημα με την υπογραφή της Μεταξίας Κράλλη, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ψυχογιός, η πρώτη φορά που η συγγραφέας αποφασίζει να καταπιαστεί με ιστορικά γεγονότα που στο μυθιστόρημά της εξυφαίνουν το αφηγηματικό τοπίο στο οποίο διαδραματίζονται οι ζωές των ηρώων της. Η Χριστίνα, ο Αλμπέρτο, ο Μπενίκο και η Νινόν είναι οι τέσσερις πρωταγωνιστές της ιστορίας, τέσσερις νέοι άνθρωποι που τυχαίνει να μεγαλώσουν, να συναντηθούν, να ερωτευθούν στη Θεσσαλονίκη του Μεσοπολέμου, σε μία πόλη όπου προσπαθούν να συνυπάρξουν εβραίοι, πρόσφυγες και ντόπιοι χριστιανοί, και να βρεθούν στη δίνη του Β΄Π.Π., όπου ξεκληρίστηκε περίπου το 96% της εβραϊκής κοινότητας της πόλης, που πριν το 1940 αριθμούσε περίπου 50.000 άτομα. Μιλήσαμε με τη Μεταξία Κράλλη για το «Κάποτε στη Σαλονίκη», για «ένα βιβλίο για μία πόλη, δύο κοινότητες και τους ανθρώπους που βρίσκονται αντιμέτωποι με τον εαυτό τους και την Ιστορία».

Ο Κολομβιανός συγγραφέας Santiago Gamboa, δύο χρόνια μετά το τέλος της οκταετούς θητείας (2002-2010) του ακροδεξιού προέδρου Álvaro Uribe Vélez στη γενέθλια χώρα του, κυκλοφόρησε το 2012 τις «Νυχτερινές Ικεσίες». Το μυθιστόρημα, με κεντρικό αφηγηματικό του άξονα μία «ιστορία αγάπης» ανάμεσα σε δύο αδέλφια, ξετυλίγει ξανά το κουβάρι αυτής της περιόδου, χρωματίζοντάς την με τις πιο σκοτεινές αποχρώσεις. Το μυθιστόρημα μεταφράστηκε και κυκλοφόρησε φέτος στα ελληνικά από τις εκδόσεις Πόλις, και εμείς είχαμε τη χαρά να συνομιλήσουμε με τον συγγραφέα για τις «Νυχτερινές ικεσίες» και τους ήρωές του, τη λατινοαμερικανική λογοτεχνική παράδοση και τον Márquez, την πολιτική και τη σημερινή εικόνα της Κολομβίας.

Επιστήμη, τέχνη, πολιτική, έρωτας. Ο Φάνης Παπαγεωργίου αναζητά μια συνεκτική ενότητα και η ποίηση γίνεται το έδαφος, ο χώρος στον οποίο καταθέτει τις σκέψεις, τις αγωνίες, τις βεβαιότητες και αβεβαιότητές του. Αφορμή για τη συζήτησή μας ήταν η «Θάλασσα με τα 150 επίπεδα», η δεύτερη ποιητική του συλλογή μετά το «Πλυντήριο Άστρων» (2013, εκδ. Λογότεχνον) που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κουκούτσι. Μια συλλογή πλούσια και γενναιόδωρη σε ιδέες και συναισθήματα, αναπόφευκτα θα δρομολογούσε μια αναλόγως πλούσια κουβέντα. Στην ποίησή του και στον λόγο του, ο Φάνης Παπαγεωργίου επιχειρεί να προσεγγίσει την πραγματικότητα αφού πρώτα καταδυθεί σε επαρκή βάθη για να βρει τα στερεώματά της. Ακόμα και αν αυτά τα βάθη έχουν 150 (ή και παραπάνω) επίπεδα, ο Φάνης τάσσεται αισιόδοξος για τη δυνατότητα της γενιάς μας να διασχίσει την (τρικυμισμένη) θάλασσα της εποχής…

«Είμαι πια πεπεισμένη ότι η γνώση της κοινής μνήμης, της κοινής ρίζας, μπορεί να μας οδηγήσει στην αυτογνωσία που, με τη σειρά της, μας βοηθά να απελευθερωθούμε από φόβους και ατελέσφορες μνησικακίες. Μ’ άλλα λόγια, να γίνουμε καλύτεροι άνθρωποι για τους εαυτούς μας, τους δικούς μας, τη χώρα μας». Αυτά είναι τα λόγια της Αλίζας, της ηρωίδας της Έλενας Χουζούρη στο μυθιστόρημά της «Ο θείος Αβραάμ μένει πάντα εδώ»· μίας κοπέλας που μένει στο Ισραήλ, σπουδάζει Ιστορία και ανήκει στην τρίτη γενιά των Εβραίων του Ολοκαυτώματος. Η Αλίζα, μετά τον θάνατο της πολυαγαπημένης Θεσσαλονικιάς γιαγιάς της Λούνας, θα ανακαλύψει τρεις φωτογραφίες και ένα χειρόγραφο με τις χρονολογίες 1931, 1939, 1941-1944, και θα αποφασίσει να επισκεφθεί τη Θεσσαλονίκη για να ανακαλύψει το κρυφό παρελθόν της οικογένειάς της, χρησιμοποιώντας ως αφορμή τη μεταπτυχιακή της εργασία με θέμα τη ζωή και το έργο του Αβραάμ Μπεναρόγια. 

Τα «Τελευταία νέα από την Ιθάκη» είναι το δέκατο τέταρτο βιβλίο και η πέμπτη συλλογή διηγημάτων του Κώστα Ακρίβου. 26 ιστορίες, 26 διηγήματα, που μας ταξιδεύουν σε διαφορετικές ιστορικές εποχές, από το Βυζάντιο μέχρι τις μέρες μας, 26 λογοτεχνικά πορτραίτα που φιλοτεχνήθηκαν με διαφορετικά υλικά –επιστολές, ιστορικά ντοκουμέντα, αποσπάσματα από ιντερνετικά blogs, ημερολόγια, στίχους-, που σκιαγραφούν ήρωες επώνυμους και ανώνυμους που τους συνδέει ένα κοινό στοιχείο: αποτελούν μετενσαρκώσεις των ομηρικών ηρώων.