Βιβλιοθήκη

Στο μυθιστόρημα του Μισέλ Φάις «Από το πουθενά», η αφήγηση ξεκινάει με ένα επεισόδιο που στο εξής θα επαναλαμβάνεται συνεχώς. Ο συγγραφέας μας παρουσιάζει την εικόνα της συνάντησης ενός άνδρα και μίας γυναίκας στο γραφείο της δεύτερης, τις κινήσεις των δυο ατόμων καθώς και την περιγραφή του χώρου. Όλο αυτό το επαναλαμβανόμενο μοτίβο δίνεται στην αρχή κάθε κεφαλαίου και μοιάζει σαν να διαβάζουμε τις σκηνοθετικές οδηγίες κάποιας θεατρικής παράστασης, το μοναδικό σημείο που αλλάζει κάθε φορά είναι η ηλικία των δύο ατόμων.

Έπειτα από την καθιερωμένη αυτή περιγραφή, ο αναγνώστης ίσως περιμένει να γίνει μάρτυρας μιας ψυχαναλυτικής συνεδρίας με τους ατέλειωτους μονόλογους του αναλυόμενου, ο οποίος είναι συγγραφέας, να διακόπτονται από τις –κατά βούληση- ερωτήσεις της αναλύτριας. Αντί αυτού, ξεδιπλώνεται μια στιχομυθία με ερωταποκρίσεις λακωνικές, ελλειπτικές που αναφέρονται στη μεταξύ τους σχέση, στον μεταξύ τους κώδικα επικοινωνίας, με την απάντηση συνήθως να επαναλαμβάνει την ερώτηση και σιωπές να παρεμβάλλονται συνεχώς και από τις δύο πλευρές:

Την κάθε συνεδρία διαδέχονται περιστατικά που συμβαίνουν σε κάθε μήκος και πλάτος του πλανήτη, των οποίων η περιγραφή ξεκινάει πάντοτε με την αναφορά του τόπου και της ώρας ή της στιγμής στην διάρκεια της ημέρας, κατά την οποία πραγματοποιούνται. Πρόκειται για σπαράγματα ιστοριών, για σκέψεις που κανείς εκμυστηρεύεται μονάχα στον εαυτό του, για διαλόγους που μοιράζονται μεταξύ αγνώστων, για σκέψεις και όνειρα που δε θα δουν ποτέ το φως της πραγματικότητας. Όλοι οι ήρωες βασανίζονται από ένα αδιέξοδο, μια δυσκολία ή έναν ατέρμονα πόνο και το γεγονός ότι τον κάθε χαρακτήρα τον συναντάμε σε διαφορετικό σημείο του πλανήτη («Σούπερ μάρκετ στο Ρίο, μεσημέρι»/«Στο Παρίσι, Εθνική Βιβλιοθήκη, απόγευμα»/«Λέσβο, ακτή, χάραμα») φανερώνει την επιθυμία του συγγραφέα να προβάλλει την οικομενική φύση των πραγμάτων.

Οι ήρωες του Φάις είναι καθημερινοί άνθρωποι που δε διαφέρουν σε τίποτα μεταξύ τους, μα μέσα στη βουή του πλήθους και της παγκοσμιοποίησης των σύγχρονων καιρών, η φωνή τους χάνεται, η σκέψη τους διαλύεται, το πρόβλημά τους εκμηδενίζεται. Είναι άνθρωποι που είτε έχουν χάσει την πατρίδα τους είτε βρίσκονται στο περιθώριο λόγω επιλογών· άλλοι είναι εθισμένοι στο αλκοόλ, άλλοι είναι θύματα τρομοκρατίας, φυσικών φαινομένων κοκ· και είναι ο συγγραφέας που έρχεται να τους δώσει φωνή και χώρο. Το πού και το πότε δεν έχουν τόση σημασία, μπορεί να είναι «οπουδήποτε, οποτεδήποτε» και όπως έρχονται «από το πουθενά» έτσι να σιωπήσουν και πάλι. 

Το «Από το πουθενά» ολοκληρώνεται με μια ανατροπή για τον αναγνώστη. Οι δύο βασικοί ήρωες βγαίνουν για πρώτη φορά από το γραφείο της αναλύτριας και αναζητούν ένα μαγαζί παιχνιδιών. Την εμφάνισή της θα κάνει η γάτα της αναλύτριας που εδώ μαθαίνουμε πως λέγεται Μέλανι και η περίεργη παρουσία ενός μπάρμαν. Οι πρωταγωνιστές της ιστορίας, στην προσπάθειά τους να βρουν το μαγαζί που ψάχνουν, θα έχουν μία συνομιλία με τον μπάρμαν, χωρίς κανέναν λογικό ειρμό (χαρακτηριστικό της γραφής του Φάις, καθώς δεν ακολουθεί τα κλασικά αφηγηματικά μονοπάτια και η αποσπασματικότητα χαρακτηρίζει τα κείμενά του), ώσπου στο τέλος του βιβλίου, ο συγγραφέας θα μας παραθέσει τους στίχους του τραγουδιού που «έντυσε» με τη μελωδία του ολόκληρη την αφήγηση του βιβλίου και χάρισε και το όνομά του στο έργο του Φάις: