Ένα «φευγάτο» βιβλίο, γεμάτο σκληρές αλήθειες μιας ζωής που μπορεί να ανήκει στο άτομο που μόλις μας προσπέρασε.

Ένας Άλλος Κόσμος: Στο 1Q84 του Haruki Murakami

1939. Τρεις ζωές διασταυρώνονται μέσα στη δίνη του πολέμου. Σε ένα κλίμα αναταραχής και φόβου, με τον πόλεμο να μαίνεται σε αέρα, στεριά και θάλασσα, ολόκληρη η Βρετανία βρίσκεται σε αναβρασμό.

Σε μια πολυτελή κλινική του Βερολίνου διεξάγεται ένα πείραμα. Τη στιγμή που το χιόνι πέφτει πυκνό και κόβει την επικοινωνία των ανθρώπων με τον έξω κόσμο, δυο φοιτητές κι ένας μυστηριώδης καθηγητής καλούνται να δώσουν απαντήσεις σε κάτι που συνέβη πολλά χρόνια πριν.

Γιατί αξίζει μια ανάγνωση – Ένα πειραματικό έργο μιας ιδιαίτερα σημαντικής αλλά λιγότερο γνωστής στο ελληνικό κοινό συγγραφέα από τη Βραζιλία

Γεμάτο καυστικό χιούμορ, κοινωνικά μηνύματα και έντονα συναισθήματα το «Αυτή τη φορά δεν την πατάω» του Gilles Legardinier έρχεται από τις εκδόσεις Πατάκη, για να εξοικειώσει τον αναγνώστη με μία όψη της σύγχρονης γαλλικής λογοτεχνίας.

Οι άνθρωποι, οι εποχές και οι σκιές τους: Για την «Αλλαγή φρουράς»

Ιστανμπούλ, δέκατος έκτος αιώνας. Πόλη θαυμάτων και κινδύνων. Όταν ένα νεαρό αγόρι, ο Τζαχάν, έρχεται με ένα δώρο για τον Σουλτάνο –έναν λευκό ελέφαντα που ακούει στο όνομα Τσότα– τους οδηγούν και τους δύο στο θηριοτροφείο του παλατιού. Εκεί μαθαίνουν να φυλάγονται από τις δολοπλοκίες των δαμαστών, των τσιγγάνων, των απατεώνων αυλικών και της πονηρής πριγκίπισσας Μιχριμάχ. Όταν γίνονται δεκτοί σε αυτή την ξένη χώρα, ο Τζαχάν ταξιδεύει με τον Τσότα στις πιο μακρινές γωνιές του σουλτανάτου, συμμετέχοντας στις πολεμικές επιχειρήσεις του Σουλεϊμάν. Μια μέρα, όμως, ο Τζαχάν γνωρίζεται με τον Πρώτο Βασιλικό Αρχιτέκτονα, τον Σινάν, και του παρουσιάζεται η ευκαιρία να ανεβεί στα αξιώματα της βασιλικής Αυλής. Το να δεχτεί αυτήν την πρόκληση σημαίνει, ότι αποφασίζει να μπει στις μαρμάρινες αίθουσες όπου σεργιανίζει η πριγκίπισσα Μιχριμάχ, αλλά και όπου συνωμοτούν οι προδότες – σ’ έναν τόπο θαυμάτων και κινδύνων.

Space Invaders: Τα τραγικά παιχνίδια στη Χιλή

Αλήθεια και επινόηση: Μέρα/Νύχτα από τον Paul Auster

Πολλές φορές πρέπει να ασπαστούμε το σκοτάδι για να βοηθήσουμε το φως να θριαμβεύσει.

Η Φωνή των Μαύρων

Η ιστορία αιχμαλωσίας της Nadia Murad και του αγώνα της ενάντια στο Ισλαμικό Kράτος.

Σίγουρα το βιβλίο του Μάκη Τσίτα «Μάρτυς μου ο Θεός» είναι ένα βιβλίο που δεν περνά απαρατήρητο. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, το ότι έχει βραβευτεί ούτε το ότι επανακυκλοφορεί με αναθεωρημένη έκδοση αυτή τη χρονιά από τις εκδόσεις Μεταίχμιο (1η έκδοση από τις εκδ. Κίχλη). Κρύβει μια ορμητικότητα και μια αφοπλιστική αλήθεια που «χτυπούν» κατά μέτωπο τον αναγνώστη. Εξομολογητικό, προσωπικό, κωμικοτραγικό, χειμαρρώδες, ειλικρινές… Όλα αυτά θα μπορούσαν εύστοχα να περιγράψουν το κείμενο του Τσίτα με θέμα την ιστορία του Χρυσοβαλάντη, ενός –αρκετά τυπικού– μέσου Έλληνα τον καιρό της πλασματικής ευμάρειας της Ελλάδας, στις αρχές του 21ου αιώνα.

Ο Stephen King, ως γνήσιος μετρ του τρόμου, δημιουργεί έναν τρομακτικό κόσμο, που όμως φαντάζει τόσο ελκυστικός για τον αναγνώστη που τον κάνει να θέλει να γίνει μέρος του.

Το 2019 κυκλοφόρησε από το τηλεοπτικό δίκτυο HBO το “Chernobyl”, μια σειρά που έμελλε αμέσως να γίνει εξαιρετικά δημοφιλής παγκοσμίως, κυρίως διότι κατόρθωσε να συστήσει στο σύγχρονο κοινό την πραγματική φρίκη και τις μεγάλες και μικρές τραγωδίες που μπορεί να προκαλέσει ένα πυρηνικό ατύχημα τέτοιας έκτασης. Άλλοι, οι πιο μεγάλοι, θυμήθηκαν και άλλοι, οι νεότεροι, έμαθαν για πρώτη φορά κάποια πράγματα για ένα ιστορικό γεγονός που άλλαξε ριζικά τον τρόπο που αντιλαμβανόταν ο σύγχρονος άνθρωπος τη ζωή του και τις προοπτικές του μέλλοντος. Αυτό ακριβώς το «σημείο 0» της νεότερης ιστορίας απασχολεί και τον Άκη Παπαντώνη στο μυθιστόρημά του «Ρηχό Νερό, Σκιές» (Κίχλη,2019), αν και με έναν πολύ ιδιαίτερο τρόπο.

Ο «θαυμαστός» κόσμος του «Γυμνού γεύματος». Μεταμοντέρνο, παρανοϊκό, προκλητικό, σκληρό, ωμό, πορνογραφικό, σιχαμερό, μπερδεμένο, επίκαιρο... Αυτά και άλλα πολλά έχουν ειπωθεί ή μπορούν να ειπωθούν για το, αν μη τι άλλο, εμβληματικό έργο του William S. Burroughs, «Γυμνό γεύμα» (“Naked Lunch”, 1959). Γεννημένο από τη Γενιά των Beat, το «Γυμνό γεύμα» σίγουρα τάραξε τα νερά τόσο στην συντηρητική Αμερική όσο και στον υπόλοιπο κόσμο, προτείνοντας ένα μεταμοντέρνο, σίγουρα αποδομημένο, όραμα για τον κόσμο, μέσα από διαφορετικές και συχνά ασύνδετες μεταξύ τους βινιέτες («ρουτίνες» τις αποκαλεί ο Burroughs), οι οποίες καταπιάνονται με θέματα όπως τα ναρκωτικά, ο σαρκικός έρωτας, η παρακμή και η εξουσία.

O «Δράκουλας», το γοτθικό μυθιστόρημα τρόμου του Ιρλανδού Bram Stoker μπορεί να είναι γραμμένο στο μακρινό 1897 αλλά ακόμη σκορπίζει απλόχερα ανατριχίλες στους λάτρεις του είδους και όχι μόνο. Οι περιπέτειες του νεαρού δικηγόρου Τζόναθαν Χάρκερ στην Τρανσιλβανία, στο ζοφερό κάστρο του χλωμού σαν το φεγγάρι, αιμοδιψή Κόμη Δράκουλα, μπορούν ακόμη και σήμερα να καθηλώσουν τον αναγνώστη με εικόνες που μένουν ανεξίτηλες: αγέλες λύκων που αλυχτούν σε νύχτες πανσελήνου, ο κόμης να έρπει στους τοίχους του κάστρου σαν σαύρα, λάγνα θηλυκά βαμπίρ να ετοιμάζονται να «γευματίσουν» το αίμα ενός, θαρρείς υπνωτισμένου, Τζόναθαν.

Ο Jidi Majia γεννήθηκε το 1961 στην Κίνα και είναι μέλος της μειονότητας Nuosu. Αυτή η ταυτότητα μαζί με την κομμουνιστική παιδεία που έλαβε καθορίζουν το έργο του στο οποίο υπερασπίζεται τις πανανθρώπινες αξίες. 

Οι πληγές της Χώρας των Βάσκων. Αυτός είναι ο πυρήνας του μεγάλου μυθιστορήματος του Fernando Aramburu «Πατρίδα» (εκδ. Πατάκης, 2018). Με κέντρο τα μέλη δύο οικογενειών ενός χωριού στην περιοχή των Βάσκων στην Ισπανία, ο συγγραφέας ξετυλίγει το μίτο μιας τραγικής ιστορίας η οποία αφορά τους ανθρώπους μιας πολύπαθης περιοχής: τις φιλίες και τις προδοσίες, τον αγώνα, τον πόνο και την αντοχή, την πολιτική και την ιστορία, τις βεβαιότητες και τις αμφιβολίες, το θάνατο και τις συγκρούσεις, τις χαρές, τις λύπες και τις απογοητεύσεις, τη μνήμη και τη λησμονιά.

Κατά την πάροδο της συγγραφικής του πορείας, o Auster έχει κατορθώσει να συνθέσει ένα διακριτό λογοτεχνικό σύμπαν παραδοξότητας, μέσα στο οποίο χαρακτήρες βουτηγμένοι σε μια υπαρξιακή δίνη, καταλήγουν να γίνονται έρμαια της μοίρας ή των δικών τους λάθος χειρισμών. Ο «Αόρατος», το 13ο του μυθιστόρημα, συνοψίζει επάξια όλα τα παραπάνω. Ένα κατεξοχήν αυτοαναφορικό έργο, αντλεί τις θεματικές του από τα απρόβλεπτα γυρίσματα της τύχης, τις ενορμήσεις που καταδυναστεύουν τον λογισμό αλλά και την ίδια την πράξη της συγγραφής.

«Κάποιοι άλλοι»: Σε κρίση. Το μυθιστόρημα «Κάποιοι άλλοι» του Ιάκωβου Ανυφαντάκη ακολουθεί τον ήρωά του σε ένα ταξίδι βίαιης ωρίμανσης, από την Ελλάδα στην Πολωνία και πάλι στην Ελλάδα. Ένας άνεργος πλέον δημοσιογράφος μετακομίζει με την σύζυγό του στην Πολωνία προς αναζήτηση ενός καλύτερου μέλλοντος μεσούσης της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα. Η καθημερινότητα όμως παραμένει δύσκολη και σκληρή για τον ίδιο, χωρίς ευκαιρίες. Μέχρι που ξαφνικά μια μέρα δύο σώματα πέφτουν νεκρά από τον ουρανό. Αυτό είναι και το σημείο εκκίνησης μιας –περισσότερο προσωπικής– αναζήτησης του πρωταγωνιστή, η οποία βήμα-βήμα θα τον οδηγήσει στην ανατροπή της καθημερινότητάς του.

Ένα ερευνητικό κέντρο που μοιάζει με το Κρεμλίνο, μια χιονοθύελλα κι ένας θανατηφόρος ιός, συνθέτουν το σκηνικό για ένα αγωνιώδες θρίλερ που διαδραματίζεται στη Σκωτία.

«Το παιχνίδι της χήνας» και η εξομολόγηση του Erri De Luca.

Η Jane Harper κάνει το ντεμπούτο της με ένα βιβλίο που έχει τίτλο ελαφρώς παραπλανητικό. Μια καλογραμμένη ιστορία, που δεν χαρακτηρίζεται, όμως, ως το κλασικό αστυνομικό μυθιστόρημα.

Ένα ιστορικό μυθιστόρημα για τον Αμερικανικό Eμφύλιο (1861-1865), τον πιο καταστροφικό πόλεμο που γνώρισαν ποτέ οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής.

Ένα ξεχασμένο Νόμπελ και μια απομακρυσμένη γραφή που απέχει πολύ από τις τωρινές αισθητικές επιλογές της σύγχρονης ποιητικής.

Κλείστε τα μάτια κι απολαύστε ένα μαγικό ταξίδι στις εποχές που καθόμασταν γύρω από τη φωτιά κι ακούγαμε τις ιστορίες της γιαγιάς, για μάγισσες, δράκους, στοιχειωμένα κάστρα και καλούς και κακούς μάγους.

Τo κιβώτιο ή η εξέγερση απέναντι στο κενό.

Πολλές φορές τα όρια μεταξύ σωστού-λάθους, λογικής-τρέλας, νόμιμου-παράνομου είναι τόσο δυσδιάκριτα, που ένα ταλαιπωρημένο μυαλό μπορεί εύκολα να τα ξεπεράσει.

Γι άλλη μια φορά η J.K. Rowling δημιουργεί έναν μαγικό κόσμο και μας ταξιδεύει από την ασφάλεια του σπιτιού μας σε ένα μέρος και μια εποχή όπου όλα μπορούν να συμβούν. Ο κακός μάγος Γκέλερτ Γκρίντελβαλντ βρίσκεται φυλακισμένος στη Νέα Υόρκη, αλλά καταφέρνει να δραπετεύσει και να βάλει σε εφαρμογή τα καταστροφικά σχέδιά του. Τότε ο Άλμπους Ντάμπλντορ ζητάει από τον Νιουτ Σκάμαντερ, παλιό του μαθητή στο Χόγκουαρτς να τον κυνηγήσει και να σώσει τον Κρίντενς, που τον αναζητάει. Έτσι αρχίζει μια καταδίωξη στη Νέα Υόρκη, το Παρίσι και το Λονδίνο, γεμάτη αγωνία και ανατροπές.

Το πρώτο πράγμα που θα ακούσει κανείς γι’ αυτό το βιβλίο, είναι ότι είναι ένα μυθιστόρημα χωρίς τελεία, μια κατάθεση ψυχής σε μία πρόταση. Χρησιμοποιώντας όμως κενά και παύλες -σαν να διαβάζει κανείς ένα εκτενές ποίημα, μια άναρχη και παρ’ όλα αυτά άκρως προσεγμένη εξομολόγηση ημερολογίου- σε καμία περίπτωση δεν κουράζει, παρά διατηρεί έναν αμείωτο ρυθμό μέχρι τέλους. Άλλωστε, γιατί να υπάρχει τελεία στον απολογισμό της ζωής ενός πολιτικού μηχανικού που μάταια αναζητούσε σταθερές δομές στο χάος της καθημερινής ζωής (βλ. οπισθόφυλλο); Και όμως, παρά την όποια ματαιότητα, μετά το πέρας της ανάγνωσης, καταλαβαίνεις ότι αυτό που έχει σημασία είναι τα μικρά όμορφα πράγματα, οι «ασήμαντοι» λόγοι που νοηματοδοτούν το κυνήγι καθενός από εμάς για να ζήσει. Χωρίς προφανή λυρισμό, και με λέξεις κυνικές, στο μυθιστόρημα κυριαρχούν αναμφίβολα τα συναισθήματα και η ομορφιά που κρύβει η καθημερινή ζωή στη γυμνή απλότητά της.

Μετά το «Τυφλή γωνία», ο Dean Kootz επιστρέφει με το βιβλίο «Ψίθυροι θανάτου», την αναμενόμενη συνέχεια της περιπέτειας της Τζέιν Χοκ, πρώην πράκτορα του FBI.

«Ομορφάσχημη», η ιστορία που δεν αφηγήθηκε η Γερτρούδη Στερν.

Όταν η Anna Burns κέρδισε το Man Booker για το 2018, κέρδισε πολλά περισσότερα από την αναγνώριση της συγγραφικής της δεξιοτεχνίας. Κατά κάποιο τρόπο κέρδισε τη ζωή της πίσω.

H Γιώτα Γουβέλη, μετά το γοτθικό μυθιστόρημα «Ματωμένα εντελβάις», έρχεται και πάλι στο προσκήνιο, χαρίζοντάς μας ένα μυθιστόρημα εποχής, που διαδραματίζεται στα μέσα του 19ου αιώνα. Πτυχές από τη ζωή του Όθωνα και της Αμαλίας παρουσιάζονται στην υπόθεση του βιβλίου, σε ένα περιβάλλον όπου οι κόσμοι της μεγαλούπολης και του χωριού συγκρούονται.

«Ένα βιβλίο που προσεγγίζει τις πιο έντονες εμμονές του συγγραφέα: το βάρος του παρελθόντος, τα λάθη της μνήμης, τον τρόπο με τον οποίο διασταυρώνονται οι ζωές μας με τον πολιτικό κόσμο, και τη σημασία της άποψης για τις κοινωνίες μας.»

Το πρώτο μυθιστόρημα της Ιρλανδής συγγραφέα Sally Rooney, «Συζητήσεις με φίλους» (Πατάκης, 2019), θα μπορούσε να είναι μία σε βάθος μελέτη χαρακτήρων τους οποίους λίγο έως πολύ αναγνωρίζουμε και συναντάμε στην καθημερινότητά μας. Κοινό στοιχείο τους είναι η γοητεία και ο τρόπος που επιδρά στους γύρω τους. Όμως, η γοητεία τους είναι επιφανειακή και στα κομβικότερα σημεία της αφήγησης οι χαρακτήρες δεν ξεδιπλώνουν τις προσδοκώμενες δυνατότητές τους. Υπάρχει μία διαρκής διακύμανση στα συναισθήματα και αναντιστοιχία στη δράση που άλλοτε απογοητεύει, άλλοτε εκπλήσσει, το ενδιαφέρον όμως ξεθωριάζει γρήγορα στις επόμενες σελίδες.

Είναι τα 16α γενέθλια της Μαρίνα και δεν έχουν τίποτε το ονειρεμένο. Δε φτάνει η εφηβεία και τα προβλήματά της, είναι κι αυτή η μύτη που χιλιάδες φορές ικέτευσε τους γονείς της να χειρουργήσει για να νιώσει πιο όμορφη, είναι κι η ανάμνηση της χτεσινής νύχτας που η μητέρα της πάλι την έσυρε έξω από το κρεβάτι την ώρα που κοιμόταν, ζητώντας της να τεντώσει τα σεντόνια της, γιατί ακόμη και στον ύπνο η πειθαρχία είναι ανεκτίμητη. Τα δώρα της, μέσα στα κακοτυλιγμένα κουτιά τους, είναι το ίδιο θλιβερά όσο και η ζωή της, η στερημένη από τρυφερότητα και χρώμα. Νιώθει ότι κανείς δεν την αγαπάει μέσα στον άσχημο αυτό κόσμο, οπότε ποιο το νόημα; Άλλωστε, μια μέρα όλοι πεθαίνουν.

Όταν ήμασταν παιδιά και κοιτούσαμε το φεγγάρι, νομίζαμε πάντα ότι βλέπουμε ένα πρόσωπο να μας χαμογελάει. Άραγε πώς θα ήταν αν μπορούσαμε να ζήσουμε στο φεγγάρι; αν υπήρχε μια πόλη πλήρως εξοπλισμένη που θα ξεπερνούσε τα όρια της επιστημονικής φαντασίας;

Ο Italo Calvino χρειάστηκε περίπου δέκα χρόνια για να ολοκληρώσει την αφήγηση μιας ημέρας από τη ζωή του Αμερίγκο Ορμέα, ενός εκλογικού αντιπροσώπου σε ένα από τα πιο δύσκολα εκλογικά τμήματα της Ιταλίας.

Ένα σχεδόν αυτοβιογραφικό αφήγημα του Charles Bukowski μέσα από τη φωνή του λογοτεχνικού alter ego του που ακούει στο όνομα Henry Charles Chinaski.

Το «Μια βραδιά με την Κλαιρ» θα μπορούσε να είναι άλλη μια ιστορία για έναν έρωτα που γεννήθηκε ένα βράδυ. H ερωτική ιστορία αποτελεί όμως, στην περίπτωση αυτή, την απαραίτητη αφορμή για την καταφυγή στη μνήμη, στα παιδικά χρόνια και τον ρωσικό εμφύλιο. Με βιωμένη τη ματαίωση των ονείρων του και διάχυτη την αίσθηση απώλειας νοήματος, ο αφηγητής δεν λέει λέξη για την τύχη του εφηβικού του έρωτα, ούτε για το πώς κατέληξε στη Γαλλία. Αντιθέτως, εμμένει στην «παρελθούσα πραγματικότητα», στο πάθος για το ανεκπλήρωτο. Κοντολογίς, εμμένει σε ό,τι εκφεύγει του πραγματικού αγγίζοντας το ονειρικό.

Πολλές φορές, το μυαλό μας μπορεί να αρρωστήσει έτσι που να ζούμε σε ένα κόσμο δικό μας χωρίς λογική. Πολλές φορές, όμως, το μυαλό είναι και το μόνο που μπορεί να μας θεραπεύσει. Ίσως, άνθρωποι που στέκονται στο δρόμο, κάθε μέρα στο ίδιο σημείο και μοιάζουν χαμένοι σε ένα δικό τους κόσμο, έχουν χάσει κάτι, και απλά ψάχνουν να το βρουν…

Στο αστυνομικό μυθιστόρημα «Ιταλική ίντριγκα», ο συγγραφέας Carlo Lucarelli αναπαριστά την ατμόσφαιρα των νουάρ χολιγουντιανών ταινιών της δεκαετίας του ‘40 και του ‘50.

Ο Νικολίνο είναι εκείνος ο φίλος με τον οποίο θες να συζητάς μαζί του ασταμάτητα, για τα πάντα και για τίποτα. Να τον ακούς να εξιστορεί για ώρες, ξαπλωμένοι κάτω από τον έναστρο ουρανό ή με τη συντροφιά αλκοόλ σε κάποιο μπαρ. Να αφήνεσαι σε αυτή τη ροή της συνείδησης, στις λέξεις και στις έννοιες που έπαψαν να υπάρχουν για τον Σελινούντα.

Ο βραζιλιάνικος μοντερνισμός και η νέα αστική κοινωνία της τροπικής χώρας κάτω από το κριτικό βλέμμα του σπουδαίου Mário de Andrade.

Μετά το «Σε άφησα» και το «Σε είδα», η Clare Mackintosh επιστρέφει στις εκδόσεις Μεταίχμιο με το «Ξέχασέ με».

Γι' άλλη μια φορά ο Stephen King δημιουργεί έναν αριστουργηματικό φανταστικό κόσμο, όπου τα πάντα είναι δυνατά, αρκεί να πιστέψουμε ότι πολλές φορές καμία λογική εξήγηση δεν είναι αρκετή για να ανταποκριθεί στην πραγματικότητα που ζουν οι ήρωές του. Πολλές φορές, πρέπει να «αμφισβητήσουμε την ίδια την πραγματικότητα», όπως αναφέρει ο ίδιος ο συγγραφέας για να μπορέσουμε να την αντιμετωπίσουμε.

Ο Θανάσης Τριαρίδης απαγγέλει στην κοινωνική και ηθική συνείδηση. Συνομιλεί με τα κατά συρροή «άλλοθι» που επινοεί η ανθρώπινη συνείδηση προκειμένου να απαρνηθεί τις ευθύνες της για τα δεινά της ανθρωπότητας. Σκαλίζοντας τις μελανές κηλίδες της ιστορίας, φανερώνεται με ποιον τρόπο τελικά επενεργεί η εγκληματική σιωπή των εθελοτυφλούντων αυτουργών στα τεκταινόμενα.