Ο Μπίλι Μουρ, νεαρός Βρετανός πυγμάχος εθισμένος στα ναρκωτικά, οδηγείται με συνοπτικές διαδικασίες στις πιο σκληρές και κακόφημες φυλακές της Ταϊλάνδης, με την κατηγορία της εμπορίας ναρκωτικών. Πρώτο του μέλημα –και δυσκολότερο– να διατηρηθεί στη ζωή. Η μάχη του φέρει ψυχοσωματικές διαστάσεις και όταν έρχεται σε επαφή με μία παρεμφερή του Κικ Μπόξινγκ τοπική πολεμική τέχνη που καλείται Μουάι Τάι, αντιλαμβάνεται ότι η μύησή του σε αυτήν είναι η ασφαλέστερη οδός για την επιβίωση. Μία επιβίωση όμως που τσακίζει σαρωτικά σώμα και πνεύμα.

Έχουν περάσει 41 ολόκληρα χρόνια από τη στιγμή που το “Suspiria” του Dario Argento άφησε μια για πάντα το στίγμα του στις ταινίες τρόμου, αποτελώντας την κορωνίδα του κινηματογραφικού είδους του giallo, και παράλληλα έναν από τους κορυφαίους εκπροσώπους του. Εκ των πραγμάτων, ο Luca Guandanino, αποφασίζοντας να γράψει και να σκηνοθετήσει το remake μιας τόσο εμβληματικής ταινίας, γνώριζε τους κινδύνους και τις δυσκολίες που ελλοχεύουν, όταν καλείσαι να αναμετρηθείς με ένα έργο τέχνης με χιλιάδες φανατικούς πιστούς. Ίσως για αυτό η προσέγγισή του είναι τελείως διαφορετική από αυτήν τουπρωτότυπου, από κάθε άποψη,αφού το “Suspiria” του Guandanino, δεν αποτελεί ακριβώς remake. O Guandanino αποδομεί την πρωτότυπη ιστορία με μια σχεδόν Ντερινταϊκή μεθοδικότητα, της προσθέτει βάθος, πολλαπλά επίπεδα ανάγνωσης, την εμπλουτίζει, την κάνει ολότελα δική του. 

Έργο ζωής (δέκα ολόκληρα χρόνια το πάλευε, απορρίπτοντας οτιδήποτε άλλο στο ενδιάμεσο προκειμένου να δουλέψει σε αυτό απερίσπαστος) για τον Rupert Everett το αποσπασματικό biopic που επικεντρώνεται στα τελευταία χρόνια (χρόνια οδύνης και πικρής μοναξιάς) της ζωής του Όσκαρ Ουάιλντ, όταν βρισκόταν εξοστρακισμένος στη Γαλλία, κατορθώνοντας στο μεσοδιάστημα για λίγο να ξανασμίξει στη Νάπολη με τον νεαρό εραστή του, λόρδο Άλφρεντ «Μπόσι» Ντάγκλας.

Αυτή είναι η όγδοη μεγάλου μήκους ταινία που σκηνοθετεί ο γεννημένος σε ένα προάστιο του Τορίνο, στην Ιταλία, αλλά μεγαλωμένος στην Φρανκφούρτη, Lars Kraume. Το κινηματογραφικό του ντεμπούτο ήταν η ταινία "Viktor Vogel – Commercial Man", το 2001. Η πρώτη του ταινία που πήρε διανομή για την Ελλάδα ήταν η 6η μεγάλου μήκους της καριέρας του, με τίτλο «Υπόθεση Φριτς Μπάουερ» (Der Staat gegen Fritz Bauer), η οποία αν και έκανε την παγκόσμια πρεμιέρα της στο φεστιβάλ του Λοκάρνο, τον Αύγουστο του 2015, προβλήθηκε στη χώρα μας τον Ιανουάριο του 2017. Μάλιστα, δύο από τους πρωταγωνιστές εκείνης της ταινίας, οι Burghart Klaussner και Ronald Zehrfeld, έχουν βασικό ρόλο και στη νέα του ταινία.

Ο Βρετανός Steve McQueen, στην τέταρτη ταινία του, επιλέγει να διαφοροποιηθεί αισθητά από την ώς τώρα πορεία του. Πρωτίστως, διότι δεν επικεντρώνεται σε κάποιο υπαρξιακό angst που λαμβάνει τη μορφή συμβολικού και πολυεπίπεδου αγώνα. Στο "Hunger" συναντούμε την απόλυτη κατεδάφιση του ατόμου προς ανάδειξη ενός ανένδοτου συλλογικού αγώνα. To σώμα εκμηδενίζεται, εξαϋλώνεται, είναι συγκοινωνούν δοχείο με την ψυχή, που αντισταθμίζει τη σαρκική εξασθένηση. Στο "Shame", η απόλυτη εξατομίκευση έχει μετατραπεί από ελευθερία σε φυλακή, σε ένα κοινωνικό ιστό διαλυμένο ψυχικά, από μέσα πεθαμένο όπως λέει και το άσμα. Το σώμα γίνεται και πάλιφτης του πνεύματος, αλλά με αντίστροφη φορά. Από όπλο στη διάθεση των υψηλών ιδανικών, μετατρέπεται σε κυματοθραύστης απέναντι στη στοιχειωδέστερη μορφή τους.

Η Λέτα είναι μία ανύπαντρη μητέρα ενός βρέφους δίχως σταθερή δουλειά. Προκειμένου να εξυπηρετήσει τις ανάγκες της ίδιας και του παιδιού της και χωρίς να διαθέτει καν στέγη, αναλαμβάνει τη φροντίδα μιας γηραιάς και βαριά άρρωστης κυρίας που δε μπορεί να αυτοεξυπηρετηθεί. Η ζωή όμως συνεχίζει να φέρνει όλο και περισσότερες δυσκολίες στον ούτως ή άλλως δύσβατο δρόμο της και έτσι η άτυχη γυναίκα βλέπει την τύχη της να εξαρτάται σε αποκλειστικό βαθμό από την επιβίωση της κατάκοιτης γυναίκας, καθώς είναι αδύνατο να εξασφαλίσει τα μέσα του βιοπορισμού της από άλλη πηγή.

Το πολυαναμενόμενο κι εκρηκτικό "Girl" του μόλις 26χρονου Lukas Dhont, είναι η κινηματογραφική έκπληξη των ημερών. Κι όχι τόσο για τον ίδιο τον πυρήνα του, το επίκαιρο θέμα δηλαδή που επιχειρεί να θίξει (κάπως επιτηδευμένα κι αφύσικα), μα κυρίως για τα παλιρροιακά κύματα σχολιασμών κι απόψεων που ξεσήκωσε με τις πρώτες προβολές του. Ο Φλαμανδός δημιουργός πέρα απ’ το ότι κατάφερε με το σκηνοθετικό του ντεμπούτο, ένα αμιγές ψυχογραφικό δράμα, να κερδίσει τις εντυπώσεις στο φετινό φεστιβάλ των Καννών, κατάφερε και κάτι πολύ σημαντικότερο για το καλό σινεμά. Να κερδίσει τη συγκίνηση και τα συναισθήματα των θεατών, κι αυτό έχει την υπέρτατη αξία!

Ο Marcelo Martinessi επιλέγει, στο ντεμπούτο του, να αφηγηθεί μια ιστορία που δεν θα ειπωθεί συχνά, αλλά ούτε και εύκολα. Κέντρο βάρους της ταινίας στέκεται ο γυναικείος ψυχισμός, καθώς και η ταξική πραγματικότητα της παραγουανής κοινωνίας.

Βρετανία, αρχές του δεκάτου ενάτου αιώνα. Η 16χρονη Μέρι Γουόλστονκραφτ Γκούντγουιν, κόρη του εκδότη Γούιλιαμ Γκούντγουιν, αποβάλλεται από το σπίτι της και διατάσσεται να ενταχθεί σε ένα αυστηρό σχολείο θηλέων. Το ατίθασο πνεύμα της ενοχλεί την –μονόπατα αντιπαθέστατη στο φιλμ- μητριά της, η οποία πείθει τον καθόλα προοδευτικό –θεωρητικό της αναρχίας- πατέρα της Μέρι ότι αυτή είναι η μόνη οδός για να επιστρέψει το κορίτσι στο δρόμος της τάξεως. Στην πορεία όμως η νεαρά γνωρίζει τον γοητευτικό πλούσιο ποιητή Πέρσι Σέλεϊ και μεταξύ τους αναπτύσσεται ένα ρομάντζο που δοκιμάζει τα όρια της εποχής. Θεωρητικά τουλάχιστον, γιατί η δύναμη του μεταξύ τους έρωτα λάμπει δια της απουσίας της στο φιλμ της 44χρονης Haifaa al-Mansour.

Ο Νιουτ Σκαμάντερ και η παρέα του, μετά τις νεοϋορκέζικες περιπέτειες του πρώτου μέρους που γνώρισαν απρόσμενα καλή κινηματογραφική μεταχείριση, μεταφέρεται στην Ευρώπη και συγκεκριμένα στο Παρίσι. Στόχος τους αυτή τη φορά να εντοπίσουν τον πανίσχυρο μάγο Γκέλερτ Γκρίντελβαλντ, ο οποίος έχει αποδράσει από την αμερικανική φυλακή, και να ανατρέψουν τα νοσηρά σχέδιά του. Καθοδηγητής και εμπνευστής του αγώνα του ο λατρεμένος του κινηματογραφικού και αναγνωστικού κοινού Άλμπους Ντάμπλντορ.

Ίσως λιγάκι γλυκερό, ίσως υπέρ του δέοντος ιμπρεσσιονιστικό ή μπορεί και να ‘ναι όντως κάπως άβολα αισθαντικό στην επιφάνεια του. Όμως στον πυρήνα του, στην πιο αληθινή του ουσία, το φιλμ που συνέθεσε ο Αμερικανός Jeremiah Zagar βασιζόμενος στο ομότιτλο μυθιστόρημα του Justin Torres είναι ένα λαμπρό έργο τέχνης· ένα πραγματικό αριστούργημα. Το “We the Animals” έκανε την πρεμιέρα του στα πλαίσια του Διεθνούς Διαγωνιστικού Τμήματος του 59ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου και χάρισε μια απαράμιλλη κινηματογραφική εμπειρία σ’ όσους είχαν το προνόμιο να παρευρεθούν στην ιστορική αίθουσα του Ολύμπιον για την προβολή.

Μπορεί η φετινή διοργάνωση να εγκαινίασε τις εκδηλώσεις της το βράδυ της 1ης του Νοέμβρη με την προβολή της ταινίας «Κλέφτες Καταστημάτων» στους επισήμους, ωστόσο η πρώτη ταινία που προλόγισε μπροστά στο ευρύ κοινό ο καλλιτεχνικός διευθυντής του φεστιβάλ Ορέστης Ανδρεαδάκης ήταν το ονειρικό «Στο Νεφέλωμα του Νεκρού Αλόγου» του Τούρκου φέρελπι Tarik Aktas. Από το τμήμα Another Take των Ανοιχτών Οριζόντων λοιπόν, που συγκεντρώνει τα γονιμότερα υλικά του σύγχρονου παγκόσμιου κινηματογράφου, με το βραβείο του «Καλύτερου Ανερχόμενου Σκηνοθέτη» από το Φεστιβάλ του Locarno και με αυτόν τον πραγματικά εφευρετικό κι άκρως διεγερτικό τίτλο, γέμισε το απόγευμα της προηγούμενης Παρασκευής η αίθουσα Frida Liappa, και με το σκηνοθέτη να δίνει το παρόν στην προβολή βρεθήκαμε όλοι μπροστά σε μια πολύ ενδιαφέρουσα και πρωτοποριακή εν πολλοίς ταινία.

Το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης σβήνει φέτος τα 59 κεράκια στην τούρτα και φέρνει στο ανέβασμα της αυλαίας μια ταινία-σύμβολο του σύγχρονου παγκόσμιου κινηματογράφου. Γιορτάζοντας το αληθινό και διεισδυτικό σινεμά κι επενδύοντας για μια ακόμα στους στέρεους κοινωνικούς δεσμούς κι όχι στη ρηχότητα του καθημερινού, το ΦΚΘ φέρνει στην έναρξη τον μεγάλο νικητή του Χρυσού Φοίνικα στο πρόσφατο Φεστιβάλ των Καννών, τον Ιάπωνα κινηματογραφιστή Hirokazu Kore-eda και το αριστουργηματικό του έργο “Shoplifters”.

Άραγε πόσο δυνατό είναι μια πολιτική κατάσταση να βρει αντίκρισμα στις ανθρώπινες σχέσεις; Πόσο δυνατό είναι μια ερωτική σχέση να βρει την αναλογία της στην ψυχροπολεμική πραγματικότητα, την οποία βιώνει ο μεταπολεμικός κόσμος; Και ύστερα ποια θα είναι η ποιότητα αυτής της σχέσης; Πώς θα μπορέσει να τοποθετηθεί απέναντι στο χρόνο και στις αλλαγές που τον συνοδεύουν; Ο Pawel Pawlikowski στη νέα ταινία του “Zimna wojna” (Cold War/Ψυχρός Πόλεμος), δημιουργεί την παραπάνω ερωτική σχέση με τους δικούς του σκηνοθετικούς κανόνες και με την εμπλοκή αντικρουόμενων πολιτισμικών και πολιτικών στοιχείων.

Ήταν Οκτώβρης του 1978, όταν ο Michael Myers έκανε την πρώτη του εμφάνιση στις αμερικάνικες κινηματογραφικές οθόνες, στιγματίζοντας το κοινό και διεκδικώντας επάξια τη θέση του στο πάνθεον των σημαντικότερων κινηματογραφικών «Τεράτων». 

Σεναριακά προσχηματικό σε ακραίο σημείο, το "Mandy", από τα πρώτα του κιόλας λεπτά, καθιστά σαφές ότι δεν θα ασχοληθεί με τα απομεινάρια της ορθολογιστικής παράδοσης που ακόμα μαστίζουν την κινηματογραφική δραματουργία. Δηλαδή με τη σκιαγράφηση μιας –λιγότερο ή περισσότερο πειστικής- «ιστορίας». Για το μεταμοντέρνο σινεμά του Κοσμάτου, η υπερρεαλιστική επανάσταση έχει πετύχει.

Ιδού μια πολύ ωραία συνταγή για εμπορική και οσκαρική επιτυχία: Ένα all-american και ταυτόχρονα διεθνές ως προς τον αντίκτυπό του ιστορικό θέμα, όπως το πρώτο βήμα του ανθρώπου στο φεγγάρι (που, περιέργως, δεν είχε ως τώρα ιδιαίτερη κινηματογραφική προσοχή). Μια γενική αναζωπύρωση της συζήτησης στη Δύση για τα του διαστήματος: Τα σχέδια αποίκισης του Άρη, οι κρουαζιέρες στο διάστημα, οι δυνάμει «φιλόξενοι» πλανήτες και την ίδια στιγμή η διακριτική αλλά υπαρκτή επέλαση του ανορθολογισμού και της συνωμοσιολογίας, ο Trump, τα doomsday σενάρια για την κλιματική αλλαγή. 

Μ’ ένα καλοδουλεμένο και μεστό ψυχολογικό θρίλερ κοινωνικών προεκτάσεων μας συστήνεται o αγγλοτραφής σκηνοθέτης Michael Pearce, θέτοντας ψηλά τον πήχη των προσωπικών του φιλοδοξιών και ανεβαίνοντας την εβδομάδα αυτή στις κορυφές των κινηματογραφικών ενδιαφερόντων. Το Beast είναι μια ταινία πρωτόλεια και εν πολλοίς αδύναμη νοηματικά, μα ταυτόχρονα γοητευτική κι ελκυστική για τη διεισδυτικότητά της.

Με το "The Third Murder" (Το Τρίτο Έγκλημα) που προβλήθηκε στην περσινή Μόστρα της Βενετίας, ο φετινός θριαμβευτής (με το "Shoplifters") των Καννών αποπειράται μια μετάθεση ύφους από τον Όζου (του οποίου θεωρείται πανάξιος διάδοχος) στον Kurosawa, λιγότερο αποφασιστική εν τούτοις με βάση τις (προφανείς) απαιτήσεις ενός θέματος που τον κάνει να μοιάζει (ελαφρώς) έξω απ’ τα νερά του. Η ουμανιστική θέρμη των προηγούμενων έργων του παραχωρεί τη θέση της σε ένα ψυχρό, πολυεπίπεδο δικαστικό (αν και εντός αιθούσης συμβαίνουν ελάχιστα) θρίλερ νουάρ αποχρώσεων, το οποίο – μέσα από μεθοδευμένες εκπλήξεις και ανατροπές (ο σκηνοθέτης δίνει την αίσθηση ότι κολακεύεται που τις επιλέγει) – επιχειρεί να αποδομήσει το σύστημα απονομής δικαιοσύνης.

Ένα πάρτυ. Ένα εγκαταλελειμμένο σχολείο στη μέση του πουθενά. Μια ομάδα χορευτών. Μια ποτισμένη με LSD σανγκρία. Μια φωτιά. Ένα μαχαίρι. Ένας διάδρομος. Μια σημαία. Μια εφιαλτική νύχτα, που ξεκινά από μια απλή χορευτική πρόβα και καταλήγει σε μια κατάβαση στην κόλαση. Μια συλλογική παράνοια και μια προσωπική αναμέτρηση των παρευρισκομένων με τους βαθύτερους και πιο επικίνδυνους δαίμονές τους. 

«Για πολλά χρόνια έκανα ταινίες για καλές γυναίκες, τώρα έκανα μία για ένα σατανικό άνδρα». Αυτή ήταν μία από τις δηλώσεις του Lars von Trier, όταν κλήθηκε να σχολιάσει την τελευταία του ταινία. Κι η επόμενη σκέψη είναι σχεδόν προφανής, αντανακλαστική κι αναπόφευκτη. Ο ανδρικός ήρωας στο "The House that Jack Built" είναι μια αντανάκλαση ειδώλου στον καθρέφτη. Ο αποκτηνωμένος loner, με τις μεγαλομανείς εμμονές και τις εκρήξεις σαδισμού.

Η τρίτη ταινία του Βρετανού σκηνοθέτη Steve McQueen βασίζεται στην ομότιτλη αυτοβιογραφία του Solomon Northup, ο οποίος απήχθη το 1841 στην Ουάσινγκτον και πέρασε 12 χρόνια στην κόλαση της δουλείας του αμερικάνικου νότου. Ο Northup επί της ουσίας δεν απελευθερώθηκε, αλλά επέστρεψε στο στάτους του ελεύθερου πολίτη, το οποίο κατείχε πριν την απαγωγή του και την αποστέρηση της πραγματικής του ταυτότητας. Το 1853, με το που επέστρεψε στην πρότερη ζωή του, κατέγραψε τις δραματικές εμπειρίες του από αυτή τη δωδεκαετία, ενώ ενεπλάκη με ζήλο στον αγώνα για την κατάργηση της δουλείας. Η εξέλιξη αυτή επήλθε επισήμως μετά το πέρας του Αμερικάνικου Εμφυλίου, με την Τροπολογία του Δεκεμβρίου του 1865, αλλά όπως ήταν μάλλον αναμενόμενο, η ουσιαστική απάλειψη της δουλείας έμελλε να αργήσει ακόμη αρκετά.

Με τα δύο στιβαρά βραβεία, Σκηνοθεσίας και Καλύτερης Ανδρικής Ερμηνείας στο ενεργητικό της ήδη από την παρουσίασή της στο Φεστιβάλ Βενετίας, αλλά και τα πέντε συνολικά βραβεία από την Ιρανική Ακαδημία Κινηματογράφου, η «Περίπτωση συνείδησης» του Vahid Jalilvand (“Wednesday, 9 May”) έρχεται, αν και καθυστερημένα, στις ελληνικές αίθουσες από την Ama Films, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για διανομή ταινιών μικρής παραγωγής αλλά μεγάλης λάμψης. Το ιρανικό σινεμά, ιδιαίτερα αγαπητό στο ελληνικό κοινό ήδη από τις πρώτες επαφές του με τον κινηματογράφο του Asghar Farhadi και του Abbas Kiarostami, συνεχίζει να εκπλήσσει με τη διαύγειά του και την ειλικρινή του ανάγκη να αφηγηθεί ιστορίες. Ο Jalilvand συνεχίζει την παράδοση του χαμηλόφωνου και βραδείας καύσεως κοινωνικού θρίλερ των συγχρόνων του, σκιαγραφόντας την αστική Τεχεράνη του σήμερα μέσα από τα πάθη και τα λάθη των ανθρώπων της.

Το έχω ξαναγράψει πολλές φορές, ώστε κινδυνεύω πλέον να εξοκείλω στα χώματα του κοινότοπου και του ανιαρού· ο σκανδιναβικός κινηματογράφος -ή «σκανδιναβινογενής» εν προκειμένω- συνιστά τον αρτιότερο χώρο στοχασμού στο σύγχρονο ευρωπαϊκό σινεμά. Με στέρεους τους καταγωγικούς δεσμούς του με κινηματογραφικά χρονικά αριστοτεχνικής ακριβείας, κάθε ταινία εδώ μοιάζει λίθος τόσο συμπαγής -σχεδόν μενίρ- και κρυστάλλινος που έχει την ικανότητα να ακτινοβολεί μέσα από τις μεγαλύτερες ατέλειες, αφομοιώνοντάς τες σε οργανικό στοιχείο της ύπαρξής του. Σ’ όλα αυτά, δεν αποτελεί εξαίρεση το χαριτωμένο ''What Will People Say'' της Νορβηγίδας πακιστανικής καταγωγής Iram Haq, η οποία και επιχειρεί μια τίμια κι εν πολλοίς αυτοβιογραφική κατάδυση στο διττό κόσμο των «εξευρωπαϊσμένων» μεταναστών ανατολικής καταγωγής.

Η τετραμελής οικογένεια των Γκρέιαμ, η οποία δεν παρουσιάζει κάποια εμφανή εξωτερικά παθογένεια, βρίσκεται μπροστά σε μία δύσκολη όσο και αναπόφευκτη συνθήκη. Καλείται να διαχειριστεί την απώλεια της μητριαρχικής φιγούρας, της γιαγιάς από την πλευρά της μητέρας, η οποία εγκατέλειψε τα εγκόσμια διανύοντας την ένατη δεκαετία της ζωής της, ανήμπορη να αντιμετωπίσει τον ανίκητο φθοροποιό χρόνο. Και ενώ θα περίμενε κανείς πως αυτή η απολύτως αναμενόμενη κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας δοκιμασία δε θα διατάρασσε σημαντικά την οικογενειακή καθημερινότητα, έδωσε την αφορμή για μια σειρά από εξελίξεις και αποκαλύψεις που σταδιακά απειλούν να διαλύσουν τους συνεκτικούς δεσμούς της οικογένειας.

Όπως δηλώνει με σαφήνεια και ο τίτλος της ταινίας, βρισκόμαστε στο 1945. Στο τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και στην ανατολή μιας εποχής γεμάτης συντρίμμια, πληγές, τραύματα και άσβεστες ενοχές. Ένα μικρό ουγγρικό χωριό, στο οποίο η σοβιετική παρουσία είναι πλέον εμφανής, αλλά όχι ακόμη στα όρια της μπότας και της επιβολής, ζει μια φαινομενική μέρα γιορτής. Ο τοπικός και ολίγον γλοιώδης κοτζάμπασης, που λύνει και δένει, παντρεύει τον γιο του με μια όμορφη χωριατοπούλα. Από την πρώτη κιόλας στιγμή, όμως, η γιορτή μοιάζει ξινισμένη και καταναγκαστική. Ένας γάμος ιδιοτελής και συμφεροντολογικός. Μια ατμόσφαιρα συγκρατημένης χαράς, ψεύτικου χαμόγελου.

Μετά τον θάνατο του διάσημου συγγραφέα Βικτόρ Αντελμάν, ένας δημοσιογράφος επισκέπτεται τη χήρα του, τη Σάρα Αντελμάν, με την ελπίδα να της αποσπάσει ενδιαφέρουσες λεπτομέρειες της κοινής, συζυγικής τους ζωής. Ήταν πίσω στο 1971, τότε που η Σάρα συνάντησε για πρώτη φορά τον Βικτόρ και στη συνέχεια έγινε η μούσα του. Αγάπησε με πάθος τόσο τον ίδιο όσο και τη δουλειά του – και παρά τις ενστάσεις των μελλοντικών της πεθερικών, οι δυο τους τελικά παντρεύτηκαν. Δεν θα ήταν ο ευκολότερος των γάμων ετούτος, κι ας κράτησε (με ένα μικρό διάλειμμα) σχεδόν 45 χρόνια.

Έξι χρόνια μετά την πρώτη του εμφάνιση, ο πανίσχυρος Τιτάνας Thanos ετοιμάζεται για την τελική του κίνηση. Στόχος του, να συγκεντρώσει όλα τα πετράδια της αιωνιότητας και να «σβήσει» το μισό σύμπαν με ένα απλό χτύπημα των δακτύλων του. Το σύμπαν δεν βρισκόταν ποτέ σε μεγαλύτερο κίνδυνο, ωστόσο οι Avengers, που θα μπορούσαν να σταθούν απέναντί του, μετά τα γεγονότα του “Civil War” είναι διαλυμένοι και νικημένοι. Το “Infinity War” σηματοδοτεί τα δέκατα «γενέθλια» του κινηματογραφικού σύμπαν της Marvel, που ξεκίνησε με το πρώτο “Iron Man” και κατάφερε να επαναπροσδιορίσει τον τρόπο με τον οποίο φτιάχνονται τα blockbusters. Η εταιρία υιοθέτησε, και στην πορεία τελειοποίησε, μια επεισοδιακή αφηγηματική δομή που θυμίζει περισσότερο τηλεοπτική σειρά ή μηνιαίο κόμικ και λειτουργεί εξαίσια στην πράξη.

Δεσμοί αίματος και ενοχής στο “Sami Blood” της Amanda Kernell.

Πόσο επιβλητικά καλαίσθητος κι εκλεπτυσμένος, πόσο ξεχωριστός, πόσο σπουδαίος είναι στ’ αλήθεια ο σκανδιναβικός κινηματογράφος; Απόμακρος, σκοτεινός κι ανεξιχνίαστος μα την ίδια ακριβώς στιγμή αληθινά και βαθιά γήινος· ανθρώπινος στον πυρήνα του, με ρεαλιστικές ανησυχίες και αδυσώπητα ερωτηματικά που κατατρύχουν παραδοσιακά τον άνθρωπο σ’ όλη τη διαδρομή της ύπαρξής του. Πρόκειται ίσως για το καλύτερο δείγμα του σύγχρονου ευρωπαϊκού σινεμά, κι αυτό επιβεβαιώνεται για μια ακόμα φορά στην καινούργια ταινία του Joachim Trier, του παλαβού Νορβηγού που ανάμεσα στο πλούσιο παλμαρέ του δεσπόζει (πάντα σύμφωνα με τη γνώμη του γράφοντος) μια από τις σπουδαιότερες σκανδιναβικές ταινίες όλων των εποχών, το θεσπέσιο “Oslo, 31. August”.

Υπάρχει ένας άγραφος -αλλά συχνά επιβεβαιωμένος- κανόνας, ο οποίος υπαγορεύει ότι πολλοί σπουδαίοι σκηνοθέτες καταλήγουν, έστω και ασυναίσθητα, να γυρίζουν την ίδια ταινία, σε ολόκληρη την καριέρα τους. Προφανώς όχι με τη μορφή ακριβούς διπλοτυπίας, αλλά μέσα από απροσμέτρητες παραλλαγές που στροβιλίζονται γύρω από ένα κοινό νοηματικό, εννοιολογικό, συμβολικό, αισθητικό άξονα. Το σύμπαν του Wes Anderson, εκ πρώτης όψεως, εμπίπτει στο βεληνεκές αυτού του κανόνα. Ένα βασίλειο της αέναης συμμετρίας, της ιδεοληπτικής λεπτομέρειας, των παστέλ κάδρων. Ένας κόσμος του φετιχισμού των μικρών αντικειμένων, των ψυχαναγκαστικών ενδυματολογικών επιλογών που ομοιάζουν με στολές. Με τρυφερά τράβελινγκ και στιβαρά jump cuts που απομονώνουν τους ήρωες της ταινίας σε ένα σύμπαν ξεκούδουνο και απομακρυσμένο από τον θορυβώδη έξω κόσμο.

Τούτη η ταινία του Tony Gatlif δεν ήταν η καλύτερη που είδαμε στο περασμένο φεστιβάλ των Καννών. Με διαφορά, όμως, αποτέλεσε την πλέον αγαπημένη μας! Εκεί, προβλήθηκε στο επίσημο πρόγραμμα, ως μοναδική νέα ταινία του προγράμματος “Cinéma de la plage”. Ουσιαστικά, είναι ένα πρόγραμμα που δομείται από ταινίες οι οποίες προβάλλονται στην παραλία των Καννών, κάτι σαν θερινός κινηματογράφος με δωρεάν είσοδο. Και επιλέχτηκε τούτη η ταινία για προφανείς λόγους. Μπόλικη μουσική, χορός, ευθυμία παντού.

Εργασίες, σκαλωσιές, εργοτάξια, τρυπάνια, σωλήνες, κλάγγες μετάλλων, σκόνη και ιδρώτας, σε μια πολύβοη συνοικία, στη Βηρυττό του Λιβάνου. Μια υδρορροή, που έχει τοποθετηθεί παράτυπα, και στάζει νερά. Ένας φανατικός Χριστιανός, αρχιμηχανικός ενός συνεργείου αυτοκινήτου, ορκισμένος ακόλουθος του ντόπιου Χριστιανικού Κόμματος. Ένας Παλαιστίνιος πρόσφυγας, επικεφαλής των πολεοδομικών έργων μιας κατασκευάστριας εταιρίας, που έχει βρει καταφύγιο, όπως πάμπολλοι ξεριζωμένοι συμπατριώτες του, στον Λίβανο. Μια επίμονη διαφωνία, μια φιλονικία φαινομενικά υπερβολική και τραβηγμένη από τα μαλλιά. Κι ενώ η όλη αντιπαράθεση μοιάζει, σε πρώτο επίπεδο, να έχει ξεπηδήσει από αυτό το -πάντα φορτισμένο- τίποτα της καθημερινότητας, σχεδόν αμέσως κυοφορείται η υπόνοια πως αυτό που βλέπουμε είναι μονάχα η αφορμή και όχι η αιτία.

Πού θα κατοικούσε, τι θα επαγγελλόταν, πώς θα έμοιαζε ο Καρλ Μαρξ αν ζούσε στο σήμερα; Θα τον έλεγαν Μαρσέλ στο μικρό, θα ήταν ένας πρώην συγγραφές και νυν λούστρος, αυτοεξόριστος στο δεύτερο μεγαλύτερο λιμάνι της Γαλλίας, τη Χάβρη, απαντά ο Aki Kaurismäki. Πάνω απ’ όλα, όπως άλλωστε όλοι οι «καουρισμακικοί» ήρωες θα ήταν μποέμ, δυσβάσταχτα και απολαυστικά μποέμ, πιο μποέμ απ’ όσο μπορούμε να φανταστούμε και να αντέξουμε. Ο αδιόρθωτος Φινλανδός φτιάχνει μία ακόμη σωρεία μικρών θαυμάτων πατώντας στα πιο ταπεινά υλικά. Και αρθρώνει μία κινηματογραφική γλώσσα ικανή να αλλάξει κάθε κόσμο, οπότε (γιατί όχι;) και τον δικό μας.

“Any moment now, a last kick And the dark river will fold it away”. Αυτή είναι η τρίτη μεγάλου μήκους ταινία που σκηνοθετεί η Clio Barnard μετά το ντοκιμαντέρ “Arbor” (2010) και την ταινία μυθοπλασίας «Ο εγωιστής γίγαντας» (The Selfish Giant, 2013). Το σενάριο της ταινίας το υπογράφει η ίδια η Barnard, η οποία αναφέρει ως πηγή έμπνευσής της το βιβλίο της Rose Tremain “Trespass”. Ο δε τίτλος της ταινίας προέρχεται από το φημισμένο ποίημα του Ted Hughes “Dark River”.

Αυτή είναι η δεύτερη μεγάλου μήκους ταινία που σκηνοθετεί το ιταλικό δίδυμο των Grassadoria και Piazza, μετά το “Salvo” (2013), ενώ αμφότερες οι ταινίες έκαναν την παγκόσμια πρεμιέρα τους στις Κάννες, στο τμήμα «Εβδομάδα της Κριτικής». Μετά τις Κάννες, το “Sicilian Ghost Story” έλαβε μέρος σε πολλά κινηματογραφικά φεστιβάλ ανά τον κόσμο. Πήρε μέρος και στο διαγωνιστικό τμήμα του φεστιβάλ «Νύχτες Πρεμιέρας» στην Αθήνα, όπου και τιμήθηκε με το βραβείο καλύτερου σεναρίου.

Σε μια ακόμη προσπάθεια να σπάσει τη χολιγουντιανή κατάρα που θέλει όσες ταινίες βασίζονται σε video games να κινούνται ποιοτικά ανάμεσα στο μέτριο και στο ανεκδιήγητα κακό, η MGM ποντάρει στην εκμοντερνισμένη εκδοχή μιας εκ των δημοφιλέστερων πρωταγωνιστριών της βιομηχανίας του gaming.

“The Death of Stalin” λοιπόν. Τίτλος περιεκτικός, σαφής και ξεκάθαρος που επιχειρεί εκ προοιμίου να θέσει τον δάκτυλον επί τον τύπον των ήλων και να μας βουτήξει χωρίς περιστροφές στην ουσία του θέματος. Γνωρίζετε ήδη πως γράφτηκαν και ακούστηκαν πολλά τις τελευταίες μέρες γύρω από τη συγκεκριμένη ταινία του συμπαθούς Σκωτσέζου Armando Iannucci κι ως εκ τούτου ήθελα οπωσδήποτε να τη δω και να σχηματίσω γνώμη. Μια ταινία για την οποία αξίζει να γνωρίζουμε πως είχε ως αφορμή το ομότιτλο graphic novel του Γάλλου Fabien Nury που κυκλοφόρησε πρόσφατα και στην Ελλάδα από τις εκδόσεις Οξύ σε εικονογράφηση του Thierry Robin και μετάφραση της Κατερίνας Φράγκου. 

Είναι η Agnès Varda μια μεγάλη κυρία του κινηματογράφου; Παρά την αξιοζήλευτη σταδιοδρομία της που μετρά έξι δεκαετίες, ο τίτλος αυτός μοιάζει να μην της ταιριάζει. Και αυτό διότι κρύβει μέσα του μια αποστασιοποίηση, ένα δέος -με την ετυμολογική έννοια. Το σινεμά της σπουδαίας Γαλλίδας δημιουργού είναι τόσο ζεστό και ανθρώπινο που απαγορεύει οποιαδήποτε απονομή χαρακτηρισμών που μαρτυρούν έναν παγωμένο σεβασμό. Τρανή απόδειξη των παραπάνω αποτελεί η τελευταία ταινία της και ιδίως η σχέση που αναπτύσσει με τον συσκηνοθέτη της JR.

Ο Ισραηλινός Samuel Maoz, οκτώ χρόνια μετά τον Χρυσό Λέοντα για το “Lebanon”, επιστρέφει στο Φεστιβάλ Βενετίας, αποχωρώντας αυτή τη φορά με το αργυρό λιονταράκι. Με το “Foxtrot” να μοιάζει με τον χορό που του έχει δανείσει το όνομα. Διότι επιστρέφει στο σημείο εκκίνησης, χωρίς καλά καλά να αντιληφθεί πώς βρέθηκε εκεί. Διότι κρύβει μέσα του μια απέραντη μελαγχολία, ένα πνιχτό γέλιο που ανά πάσα στιγμή μπορεί να καταλήξει σε λυγμό.

Τέλη του 2013. Ο Paolo Sorrentino, δίχως ποτέ να προειδοποιήσει επαρκώς τον κινηματογραφικό κόσμο, μοιράζεται μαζί του την «Τέλεια Ομορφιά». Κοινό και κριτικοί στέκουν εμβρόντητοι και οι απολύτως δικαιολογημένοι διθύραμβοι δεν μπορούν ούτε στο ελάχιστο να χωρέσουν το μέγεθος του θαύματος που επέτυχε ο Ιταλός. Ο Sorrentino είχε καταφέρει το ακατόρθωτο∙ να αναβιώσει μια κινηματογραφική φιλοσοφία, να επικοινωνήσει ευθέως με τον Φελίνι και να περπατήσει δίπλα του στις λεωφόρους της παρακμάζουσας Αιώνιας Πόλης. Για να απαλλαγεί από τα φαντάσματα του ίδιου του μεγαλείου του, απαιτούνταν πολύ μεγάλο καλλιτεχνικό βάθος, που με την εν λόγω ταινία του δείχνει ότι το διαθέτει.

Το –σόλο- σκηνοθετικό ντεμπούτο της Greta Gerwig, μπορεί να μην κέρδισε κάποιο από τα πέντε Όσκαρ για τα οποία είχε προταθεί, αλλά έχει κερδίσει επάξια μια θέση ανάμεσα στις καλύτερες ταινίες της χρονιάς, τις καλύτερες ανεξάρτητες ταινίες των τελευταίων ετών αλλά και μια θέση στην καρδιά μας. Αφού μοιάζει με την κορύφωση της δημιουργικής ωρίμανσης της Gerwig, σε ένα φιλμ εξίσου αστείο και συγκινητικό, αλλά κυρίως απόλυτα αυθεντικό.

H Βαλέρια είναι μια εγκυμονούσα δεκαεπτάχρονη η οποία ζει με τη μεγαλύτερη αδερφή της και διατηρεί μια αγνή σχέση με τον πατέρα του κυοφορούμενου. Ούσα απομακρυσμένη από τη μητέρα της, την γοητευτική Αμπρίλ, επιθυμεί να κρατήσει κρυφή από αυτήν την εγκυμοσύνη της. Η αδερφή της όμως δεν καταφέρνει να κρατήσει το μυστικό και έτσι η Αμπρίλ έρχεται στο σπίτι των κοριτσιών προκειμένου να φροντίσει την κόρη της και εν συνεχεία την εγγονή της. H μητρική παρουσία αποδεικνύεται ιδιαίτερα τοξική για τα κορίτσια και ιδιαίτερα για τη Βαλέρια, που συχνά βλέπει τη μητέρα της να παρουσιάζεται ιδιαίτερα επεμβατική.

Στις 21 Αυγούστου 2015, τρεις νεαροί Αμερικάνοι που επέβαιναν στο τρένο που πραγματοποιούσε το δρομολόγιο Άμστερνταμ – Παρίσι, μετατράπηκαν, μέσα σε κλάσματα δευτερολέπτου, από απλοί καθημερινοί άνθρωποι σε ήρωες που απέτρεψαν ένα βαρβάτο μακελειό. Ο Spencer Stone, εκπαιδευόμενος διασώστης της Αμερικάνικης Αεροπορίας, ο Alek Skarlatos, μέλος της Εθνοφρουράς του Όρεγκον και ο σπουδαστής Anthony Sadler, που ουδεμία σχέση είχε με οτιδήποτε στρατιωτικό, εξουδετέρωσαν έναν πάνοπλο Μαροκινό φονταμενταλιστή, ακριβώς προτού αυτός ανοίξει πυρ και αρχίσει να σκορπά πτώματα δεξιά κι αριστερά.

O Scott Cooper κάνει ταινίες για καλούς (κατά βάθος) άντρες. Συχνά πυκνά παραιτημένους-συμβιβασμένους ή παραστρατημένους (ή και τα δύο), εξαρτημένους απ’ τη βία, ηθικά χρεοκοπημένους, σύμφωνοι. Όμως ο έντιμος (ως προς τις αρχές του), βασανισμένος και παρεκκλίνων τύπος είναι το θέμα του (o Jeff Bridges στο “Crazy Heart”, o Christian Bale στη «Σκουριασμένη Πόλη», κείνο το «Ανίερη Συμμαχία» με τον Johnny Depp δε θέλω καν να το θυμάμαι). Είναι ενδιαφέροντες οι συγκεκριμένοι τύποι; Στο περίπου, θα ‘λεγε κανείς. Κυρίως εξ όσων συμβαίνουν γύρω τους (των καταστάσεων που τους περιβάλλουν) – λιγότερο (οι ίδιοι) ως χαρακτήρες, περισσότερο βάσει αντιδράσεων και συμπεριφοράς.

Διανύουμε αναμφισβήτητα μία από τις πλέον γόνιμες και δημιουργικές κινηματογραφικές περιόδους των τελευταίων ετών, η οποία και μας εφοδιάζει μ’ ένα συνεχώς αυξανόμενο πλεόνασμα αξιόλογων και ελκυστικών καλλιτεχνικών έργων. Η αφθονία φυσικά αυτή επεκτείνεται με ανάλογο τρόπο και στον κινηματογραφικό Τύπο (έντυπο και διαδικτυακό) κι ως εκ τούτου είμαι απολύτως βέβαιος ότι θα έχετε διαβάσει πάρα πολλά σχετικά με την καινούργια ταινία του εκκεντρικού Μεξικανού Guillermo del Toro, το θαυμάσιο “The Shape of Water” που ξεκίνησε να προβάλλεται από την προηγούμενη εβδομάδα και στις ελληνικές αίθουσες. Λαμβάνοντας αυτά υπόψη και με τη μεγαλύτερη κατά το δυνατόν ψυχραιμία και νηφαλιότητα, θα ήθελα κι εγώ με τη σειρά μου να τολμήσω να γράψω δυο τρεις κουβέντες γι’ αυτό το πραγματικά εξαίσιο έργο, με τη φιλοδοξία να ξεκαθαρίσω κάπως τα πράγματα για όσους τελευταίους δεν έχουν προλάβει να δουν την ταινία.

Για πάνω από 30 χρόνια κανείς δεν γνώριζε την πραγματική ταυτότητα του ανθρώπου που ουσιαστικά έδωσε όλα τα απαραίτητα στοιχεία για να γραφτούν τα περίφημα άρθρα στην Washington Post, ώστε να αποκαλυφθεί το σκάνδαλο Watergate και εντέλει να έχουμε για πρώτη φορά στην ιστορία των ΗΠΑ παραίτηση ενεργού Προέδρου από το αξίωμά του, ακριβώς λόγω της αποκάλυψης του σκανδάλου. Και μιλάμε βεβαίως για τον Nixon. Τελικά, ο Mark Felt, το 2005, αποκάλυψε πως αυτός ήταν ο ανώνυμος πληροφοριοδότης, μέσω ενός άρθρου στο Vanity Fair. Το έκανε σε ηλικία 91 ετών! Με αυτόν τον τρόπο ήθελε να γραφτεί ένα βιβλίο και μέσω αυτού να μπορέσει να δώσει μια γερή «προίκα» στα εγγόνια του. Η ιστορία αγοράστηκε από την εταιρία Playtone του Tom Hanks και εντέλει αποτέλεσε την πρώτη ύλη για να γυριστεί τούτη η ταινία, στην οποία συμμετέχει και η Scott Free Productions του Ridley Scott.

«Μετά τη μάχη της Ισσού ο Αλέξανδρος μπήκε μαζί με τον Ηφαιστίωνα στη σκηνή που κρατούσαν τις γυναίκες και τις κόρες του Δαρείου. Καθώς ήταν ντυμένοι με τα ίδια ρούχα, η μητέρα του Δαρείου έπεσε να προσκυνήσει τον Ηφαιστίωνα που ήταν ο ψηλότερος από τους δύο. Όταν ένας από τους ακολούθους της την τράβηξε στην άκρη και της έδειξε ποιος ήταν πραγματικά ο Αλέξανδρος, εκείνη ντράπηκε τόσο που ζήτησε να αποσυρθεί. Αλλά ο βασιλιάς της απάντησε πως δεν έκανε κάποιο λάθος, αφού ο Ηφαιστίωνας είναι κι αυτός Αλέξανδρος». «Αλεξάνδρου Ανάβασις» - Λούκιος Φλάβιος Αρριανός (ιστορικός του 2ου αιώνα μ.Χ.) 

Φανταστείτε ένα εντυπωσιακό και λαμπερό βραδινό φόρεμα. Ένα κομψοτέχνημα που αρμόζει μονάχα σε ειδικές περιστάσεις. Φτιαγμένο στο χέρι, σπιθαμή προς σπιθαμή, από ακούραστες ράφτες που έχουν σκύψει πάνω από το ντελικάτο ύφασμα σαν εργάτριες μέλισσες. Σχεδιασμένο στην εντέλεια και με χειρουργική ακρίβεια, από ένα χέρι στιβαρό και αταλάντευτο. Το φόρεμα αυτό λειτουργεί σαν προστατευτικό κουκούλι που καλλωπίζει και περιθάλπει. Απαλύνει τα ψεγάδια, υπογραμμίζει τα πλεονεκτήματα, είναι το περίτεχνο κέλυφος που καλείται να φιλοξενήσει ένα κορμί ρευστό και ατελές. Ένα τέτοιο φόρεμα είναι εξ ορισμού θνησιγενές. Φοριέται σε ελάχιστες περιστάσεις, αν όχι και μονάχα σε μία και εξαιρετική. Αμέσως μετά, όταν τα φώτα χαμηλώσουν και τελειώσουν οι χειραψίες και οι υποκλίσεις, είναι καταδικασμένο να αποσυρθεί στην προθήκη μιας γκαρνταρόμπας. Η υπενθύμιση ενός φευγαλέου μεγαλείου, το έκθεμα μιας στιγμής δόξας.

Η απίστευτη, αλλά εντελώς αληθινή, ιστορία πίσω από τη δημιουργία του “The Room”, της δημοφιλέστερης τόσο-κακής-που-είναι-καλή ταινίας της δεκαετίας (και βάλε) μετατρέπεται στα χέρια του σκηνοθέτη-παραγωγού-πρωταγωνιστή James Franco σε μια συγκινητική, άκρως ψυχαγωγική και ανά στιγμές εκκωφαντικά αστεία ιστορία για την αναζήτηση της επιτυχίας, τη δημιουργική ψευδαίσθηση μεγαλείου και την ανέλπιστη επιτυχία σε πείσμα όλων όσων στην αρνούνται.

H αργεντίνικης καταγωγής, αλλά μάλλον ευρωπαϊκής κινηματογραφικής παιδείας, Lucrecia Martel, μετά το πολύ επιτυχημένο “La nina santa” (2004) και το λιγότερο γνωστό “La mujer sin cabeza” (2008), επιστρέφει με το “Zama”, την κινηματογραφική μεταφορά του ομώνυμου μυθιστορήματος του Antonio Di Benedetto. Το βιβλίο του Benedetto, αποτελεί ένα από τα πιο χαρακτηριστικά δείγματα σύγχρονης ισπανόφωνης πεζογραφίας, αρκετά διαδεδομένο στη λατινοαμερικάνικη μαζική κουλτούρα. Η Martel παραδίδει μια ταινία χαμηλών τόνων και αργόσυρτου νωχελικού ρυθμού που προσομοιάζει περισσότερο σε άσκηση ύφους παρά σε αναπαράσταση της αποικιακής ζωής του 18ου αιώνα, όπως την περιγράφει ο Benedetto.

Τι κι αν το βράδυ του Σαββάτου οι άνθρωποι του Σωματείου Παραγωγών της Αμερικής (οι εργοδότες ούτως ειπείν) αποφάσισαν να τιμήσουν με την ψήφο τους τον παλαβό παραμυθά Guillermo del Toro, απονέμοντάς του τον τίτλο της καλύτερης ταινίας για το «The Shape of Water»; Τι κι αν οι «Τρεις Πινακίδες Έξω από το Έμπινγκ, στο Μιζούρι» διακρίθηκαν στην απονομή των Χρυσών Σφαιρών, κερδίζοντας σε 4 μεγάλες κατηγορίες; Τι κι αν εν τέλει στην κινηματογραφική κονίστρα των καλλιτεχνικών βραβεύσεων συναγωνίζονται φέτος θαυμαστά μεγαθήρια εξαιρετικής φιλμικής εμβέλειας όπως το “Get Out” και το “Dunkirk”. Κάθετί περί βραβείων μοιάζει ευτελές και ταπεινό, κι αναδίδει μια εφήμερη γλυκανάλατη αίσθηση που τελικά ωχριά μπροστά σε αυτό το πολυεπίπεδο αριστούργημα που συνέθεσε ο Martin McDonagh.

Αν ο κινηματογράφος είναι μια υπέροχη ψευδαίσθηση, ο Steven Spielberg είναι ένας μεγάλος «μάγος» του. Μέσα από τις τριάντα και πλέον ταινίες που φέρουν τη σκηνοθετική υπογραφή του, έχουν γεννηθεί κόσμοι και ήρωες που έχουν ταξιδέψει σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης. Χαρακτήρες και εικόνες που οι απανταχού κινηματογραφόφιλοι φέρουν ως ιερά τοτέμ στις ψυχές τους και συχνά ανατρέχουν σε αυτά. Με λίγα λόγια, ο Αμερικανός γενειοφόρος δημιουργός είναι ένας από τους βασικούς αρχιτέκτονες της ονειρικής χώρας του κινηματογράφου.

Τα κινηματογραφικά σενάρια του Aaron Sorkin εδώ και μια δεκαετία αφορούν διάσημους ανθρώπους και βασίζονται σε βιογραφικά βιβλία. Αυτή τη συνταγή ο Αμερικανός δημιουργός ξέρει να τη χειρίζεται καλύτερα από τον καθένα, καθώς καμία ταινία που έφερε την υπογραφή του δεν έμοιαζε με ανιαρό biopic. Ο Sorkin, ξεκινώντας από μερικά γνωστά ή άγνωστα σημεία της πραγματικής ζωής των πρωταγωνιστών του, ξέρει να δημιουργεί πλήρεις χαρακτήρες που χαράσσουν τη δική τους πορεία μέσα από τα έργα του. Διαθέτει μάλιστα τόσο χαρακτηριστικό ύφος που εν πολλοίς καθορίζει και το σκηνοθετικό πρίσμα της αφήγησης. 

Όποια σχέση κι αν διατηρεί κανείς με τον κινηματογράφο, οφείλει ανεξαρτήτως απόψεων και αισθητικού κριτηρίου να αποδεχθεί ορισμένες αδιαπραγμάτευτες αλήθειες, οι οποίες έχουν σχεδόν τη δυναμική αξιώματος. Αλήθειες όπως η ομορφιά, η καλαισθησία και η κομψότητα. Αλήθειες ζωτικές, δίχως τις οποίες μια ταινία δεν μπορεί να νοηθεί ως ολοκληρωμένο καλλιτεχνικό έργο. Την καταλληλότερη ίσως αφετηρία για τέτοιου είδους παραδοχές και παρατηρήσεις προσφέρει η νέα ταινία του γοητευτικά παλαβού François Ozon. Πρόκειται για το αριστουργηματικό “L' Amant double”, μια ταινία που σημάδεψε με ανατριχιαστικό αλλά όμορφο τρόπο το διαγωνιστικό τμήμα στο φετινό Φεστιβάλ των Καννών και απασχόλησε έντονα κριτικούς και κοινό.

Δύο χρόνια μετά τον καλλιτεχνικό θρίαμβο του “Carol”, ο Todd Haynes επιστρέφει, εμπιστευόμενος ξανά τα στοιχεία που τον χαρακτηρίζουν ως δημιουργό: Τη ρομαντική του διάθεση, την αριστοτεχνική αναπαράσταση εποχής και το καλώς εννοούμενο στιλιζάρισμα. Βασισμένος και πάλι στην εξαντλητική λεπτομέρεια κάθε κάδρου, ο αμερικανός δημιουργός αφηγείται μια λιγότερο δυνατή ιστορία σε σχέση με προηγούμενές του.

Αν ήταν δυνατόν να αποδώσουμε ορισμένες ταινίες χρησιμοποιώντας γεωμετρικά σχήματα, μία είναι αυτή που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως το τέλειο τετράγωνο. 

Πριν από 23 χρόνια, μια εταιρία ονόματι Pixar αποφάσισε να αλλάξει οριστικά τον κόσμο του animation κινηματογράφου, παραδίδοντας σε μικρούς και μεγάλους ένα πρώτο δείγμα γραφής για το τι επρόκειτο να ακολουθήσει. Ήταν το ήδη μνημειώδες “Toy Story”, που έσπασε ταμεία και σηματοδότησε μια επανάσταση στο χώρο. Έκτοτε, ακολούθησαν μια σειρά από σπουδαία έργα: “Ratatouille”, “Wall-Ε”, “Up” και πιο πρόσφατα το συγκλονιστικό “Inside Out”. Ταινίες που αποτελούν στολίδια του αμερικανικού κινηματογράφου. Το κοινό τους στοιχείο είναι ότι απευθύνονται σε όλες τις ηλικίες ή καλύτερα είναι ικανές να αγγίξουν ανθρώπους κάθε ηλικίας.

Όταν έφτασαν στα αυτιά του φιλοθεάμονος κοινού τα μαντάτα περί της νέας ταινίας του Alexander Payne, όλοι σκέφτηκαν ότι ο Ελληνοαμερικανός δημιουργός ετοιμάζει κάτι ιδιαίτερο σε σχέση με την υπόλοιπη φιλμογραφία του. Κάτι η διαφαινόμενη παρέλαση αστέρων και κάτι το μεγαλεπήβολο κόνσεπτ που υπηρετήθηκε και από μεγαλύτερο μπάτζετ καθιστούσαν σαφές πως η νέα του δημιουργία θα κινείται σε διαφορετικό επίπεδο. Η ανυπομονησία λοιπόν του σινεφίλ κοινού βρέθηκε δικαιολογημένα στα ύψη, παρά τις επιφυλάξεις εκ μέρους των κριτικών μετά την προβολή στο Φεστιβάλ της Βενετίας.

1919: ο μικρός George Bailey ζει σε μια μικρή πόλη, το Bedford Falls, και δουλεύει για να βοηθήσει την οικογένειά του. Από παιδί, υπερασπίζεται τη μικρή εταιρία δανεισμού του πατέρα του και το συμφέρον των συμπολιτών του απέναντι στον πλούσιο τραπεζίτη Mr. Potter, που φιλοδοξεί να αγοράσει ολόκληρη την πόλη και να εκμεταλλευτεί την περιουσία και την εργασία των κατοίκων της. Μεγαλώνοντας, ο George αφήνει πίσω του τις προσωπικές του φιλοδοξίες και το όνειρό του να ταξιδέψει σ' όλον τον κόσμο και αναλαμβάνει την εταιρία του πατέρα του. Τα χρόνια περνούν, παντρεύεται την παιδική του φίλη, Mary, δημιουργούν μια όμορφη οικογένεια και με κάθε ευκαιρία προσπαθεί να βοηθήσει και να προστατέψει τους συμπολίτες του από τον αδίστακτο και πλούσιο Potter. 

Ο Αλέξανδρος Βούλγαρης (The Boy) επιστρέφει στα κινηματογραφικά δρώμενα, με ένα project τολμηρό, πειραματικό και ιδιαίτερα προσωπικό, που μπορεί να φαντάζει απρόσιτο για το ευρύ κοινό, παραμένει, όμως, αισθητικά εντυπωσιακό και θεματικά άκρως ενδιαφέρον.

Ο Sean Baker έχει από καιρό ανακηρυχθεί το νέο τρομερό παιδί του αμερικανικού ανεξάρτητου σινεμά. Το προπέρσινο “Tangerine” εμπεριέχει όλα εκείνα τα στοιχεία που αποτελούν το προσωπικό του στίγμα στον σύγχρονο κινηματογράφο. Γυρισμένο αποκλειστικά με τη χρήση iphone, το αναιδές αυτό αριστούργημα τάραξε τα νερά του indie κόσμου, με την ασύγκριτη αμεσότητά του και την γενναιότητα με την οποία προσέγγιζε τα δύσκολα κοινωνικά θέματά του.

Δύο χρόνια μετά την μεγάλη επιστροφή του franchise που συγκίνησε τρεις γενιές, δημιούργησε μία θρησκεία και προσέφερε μία υπέροχη σύνταξη στον George Lucas, ο Πόλεμος των Άστρων επιστρέφει με τους «Τελευταίους Jedi». Δύο χρόνια μετά το «Force Awakens» που ακόμα διχάζει το κοινό για το αν ήταν αντιγραφή ή φόρος τιμής το Falcon επιστρέφει. Και ο ενθουσιασμός είναι διπλός, διότι η ταινία έκανε πρεμιέρα στην ώρα της, μιας και δε γύρισε νέα ταινία ο Παπακαλιάτης. Μία όμως παράκληση. Επειδή, ο «Πόλεμος των Άστρων» είναι ένα πάθος και κάθε πάθος πρέπει να βιώνεται προσωπικά αιτείται να επιτραπεί η χρήση του α΄προσώπου. Ας ξεκινήσουμε λοιπόν.

Το «Εγώ, ο Κολοκυθάκης» (Ma vie de Courgette) είναι μια ταινία που την είδαμε στο «Δεκαπενθήμερο των Σκηνοθετών» στο φεστιβάλ των Καννών του 2016. Στο περσινό φεστιβάλ Θεσσαλονίκης προβλήθηκε ως η μία από τις τρεις ευρωπαϊκές ταινίες που ήταν υποψήφιες για το βραβείο LUX του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Πρόκειται για την πρώτη μεγάλου μήκους ταινία που σκηνοθέτησε ο Ελβετός Claude Barras.

Καλοκαίρι του 1950, στην πολυσύχναστη πλαζ του Κόνι Άιλαντ, στα περίχωρα του Μπρούκλιν. Ένα σμήνος από λουόμενους, φασαριόζικο και παλλόμενο μεν, άμορφο και ακανόνιστο δε, απολαμβάνει τα θερινά του μπάνια. Στο πίσω φόντο, το ξόρκισμα των -κυρίως ψυχολογικών- δεινών του πολέμου και η δυσκολία επανάκαμψης σε μια γωνιά του Μεγάλου Μήλου που δεν βιώνει το baby boom και το αμερικάνικο μεταπολεμικό οικονομικό θαύμα. Σύμβολο της γειτονιάς αυτής η ρόδα του λούνα παρκ, η διάσημη Wonder Wheel, που υπόσχεται και υλοποιεί ένα μόνο θαύμα: αυτό της αδιαπραγμάτευτης στασιμότητας.

Μια φλεγματική σαιξπηρική ηρωίδα που ταξιδεύει ως τη Ρωσία μέσα από τη νουβέλα του Nikolai Leskov, για να ξαναβρεθεί στην αποξένωση της βρετανικής υπαίθρου του 19ου αιώνα. Ταξικά χάσματα και υπαρξιακά κενά, που μόνο μέσα απ’ τον έρωτα μπορούν να γεμίσουν, να εκπληρωθούν, να γεφυρωθούν, σε μια ατμόσφαιρα που έχει κάτι από Ανεμοδαρμένα Ύψη και μια ηρωίδα που έχει κάτι από Μαντάμ Μποβαρύ.

Ο Λάκι είναι ένας ενενηντάχρονος Αμερικανός που κατοικεί στο Νότο και περνάει τον καιρό του καπνίζοντας και βλέποντας τηλεόραση. Έχει μια σταθερή καθημερινότητα που περιλαμβάνει πρωινή γυμναστική, καφέ στο ίδιο πάντα μέρος, σταυρόλεξα και ένα μπλάντι μέρι κάθε βράδυ. Είναι μία από τις φιγούρες της μικρής του πόλης, καθώς όλοι γνωρίζουν την ύπαρξή του και τις παραξενιές του. Σε όλα αυτά τα χρόνια που έχει περάσει στο μέρος, όλο και κάποια κουβέντα θα έχουν ανοίξει μαζί του, έξω από ένα μπαρ ή περπατώντας προς τις δουλειές τους.

«Η Ιστορία δεν είναι το παρελθόν. Η Ιστορία είναι το παρόν. Τη φέρουμε μέσα μας. Είμαστε η Ιστορία μας. Αν προσποιηθούμε ότι αυτό δεν ισχύει, δεν είμαστε παρά κοινοί εγκληματίες.» Ο συγγραφέας και δοκιμιογράφος James Baldwin (1924-1987) παράτησε τη βολή της μεταπολεμικής παρισινής αυτοεξορίας, έχοντας πλέον αγγίξει ένα σημείο θραύσης, το δικό του ύστατο όριο. Δεν μπορούσε να αρκεστεί στον ρόλο ενός εξ αποστάσεως περισπούδαστου διανοούμενου, τη στιγμή που στην πατρίδα του το καζάνι ήταν ξέχειλο.

Ο Στίβεν Μέρφι είναι ένας καρδιοχειρουργός που φαινομενικά έχει τα πάντα: οικονομική άνεση, όμορφη τετραμελή οικογένεια, επαγγελματική αναγνώριση. Έχει μάλιστα και υπό την προστασία τον Μάρτιν, έναν ψυχικά διαταραγμένο έφηβο. Μεταξύ τους έχουν μια ιδιαίτερη σχέση, καθώς ο Στίβεν είχε χειρουργήσει τον πατέρα του Μάρτιν. Μια επέμβαση από την οποία αυτός δεν επέζησε. Όσο όμως ο Μάρτιν εισχωρεί όλο και παραπάνω στον Οίκο του Στίβεν, οι δεσμοί της οικογένειας υφίστανται ανυπολόγιστη ζημιά, καθώς αποκαλύπτεται ότι αληθής πρόθεση του νεαρού είναι η εκδίκηση για τον αδικοχαμένο πατέρα του.

Testről és lélekről ή αλλιώς: τι μουσική θα έβγαζε μια παγωμένη λίμνη

Πριν από καμιά εικοσαριά χρόνια, οι φοβεροί και τρομεροί αδερφοί Κοέν είχαν γράψει ένα σενάριο για ένα ντόμινο φόνων που εκτυλίσσεται σε ένα τυπικό καλοβαλμένο και αποστειρωμένο σκηνικό αμερικανικών προαστίων, στη δεκαετία του ’80. Για τον φίλο τους George Clooney, ο οποίος παραδοσιακά υποδύεται κάποιον όχι και τόσο ευφυή χαρακτήρα στις ταινίες τους, είχαν κατά νου τον βραχύ, αλλά τελείως πιασάρικο, ρόλο ενός ασφαλιστή που ανακαλύπτει τη βασική πλεκτάνη. Το παρατημένο αυτό πρότζεκτ ανέβαλε, λοιπόν, ο George Clooney, αλλάζοντας την πλοκή σε ορισμένους ουσιώδεις άξονες.

Χαϊδάρι, 1944. Ο Ναπολέων Σουκατζίδης, μαζί με χιλιάδες ακόμη Έλληνες, βρίσκεται κρατούμενος των γερμανικών κατοχικών δυνάμεων. Εκτελεί χρέη διερμηνέα των Ναζί και ως εκ τούτου γίνεται συχνά αυτόπτης μάρτυρας της κτηνωδίας τους. Λόγω της ιδιαίτερης θέσης του, έχει αναπτύξει διαφορετική σχέση με τον Γερμανό διοικητή του στρατοπέδου. Μια σχέση ψυχοφθόρα, καθώς στην ουσία αδυνατεί να βοηθήσει τους συμπατριώτες του, οι οποίοι κοιτούν, δικαιολογημένα από τη μεριά τους, με καχυποψία την επαφή του με τον σκληρό διοικητή.

Όπως διατρανώνει εμφατικά ο τίτλος του, το «Χωρίς αγάπη», του σπουδαίου Ρώσου Andrey Zvyagintsev, φύεται κακήν κακώς σε ένα κόσμο στραγγιγμένο από οποιαδήποτε τρυφερότητα και ενσυναίσθηση. Σε ένα κόσμο άνυδρο και στείρο. Το αληθινά σπαρακτικό, όμως, στο σύμπαν του “Loveless” είναι ότι ανιχνεύονται, ακόμη και στα πιο σκοτεινά του σημεία, κάποιες στάλες ανάγκης. Ανάγκης για εκδήλωση συμπόνοιας, για κυοφόρηση αισθήματων, για την ανθρωπιά του να νοιάζεσαι και να μοχθείς για ένα σκοπό που σε υπερβαίνει εξ ορισμού και καθ’ ολοκληρίαν.

Ο Φινλανδός σκηνοθέτης Aki Kaurismäki στην ταίνια “The Other Side of Hope” μας δείχνει την άλλη πλευρά των ανθρώπων και των μεταξύ τους σχέσεων. Αποδομεί κάθε είδους στερεότυπες συμπεριφορές που σχετίζονται με ρατσιστικές ή μισαλλόδοξες προκαταλήψεις μέσα από τους φαινομενικά αταίριαστους χαρακτήρες του. Η ταινία ακροβατεί μεταξύ αληθινού και φανταστικού αποκαλύπτοντας μια διττή πραγματικότητα που αντικατοπτρίζει τον εσωτερικό κόσμο του κάθε ατόμου. Οι ήρωες της ταινίας, δοσμένοι με κωμικοτραγικά στοιχεία, φανερώνουν τόσο τις αδυναμίες όσο και τις πηγαίες δυνάμεις της ανθρώπινης φύσης. Ο χώρος και ο χρόνος καταρρίπτονται προσδίδοντας μια καθολική διάσταση στο θέμα, ενώ το ίδιο συμβαίνει και με τη μουσική που μοιάζει να ενώνει όλα τα κομμάτια της ιστορίας. Και οι δύο αυτοί μηχανισμοί προωθούν και εξελίσσουν τον μύθο της πλοκής αρμονικά συνδέοντας οτιδήποτε φαίνεται να είναι αποκομμένο από το όλον της δραματουργίας που έχει επιδέξια στήσει ο Aki Kaurismäki. 

Το “Loving Vincent” γυρίστηκε πρώτα ως ταινία δράσης με ηθοποιούς, που δούλεψαν είτε σε σκηνικά διαμορφωμένα για να μοιάζουν με πίνακες του Βαν Γκογκ είτε σε green screen. Έπειτα, ζωγράφοι ανέλαβαν να αποτυπώσουν κάθε καρέ της ταινίας πάνω σε καμβά, ακολουθώντας την τεχνοτροπία του Βαν Γκογκ. Πρόκειται για την πρώτη μεγάλου μήκους ταινία στην ιστορία του κινηματογράφου που έγινε εξ ολοκλήρου με ζωγραφική στο χέρι! Κάθε ένα από τα 65.000 καρέ του έργου είναι μια ελαιογραφία ζωγραφισμένη με το χέρι από 125 επαγγελματίες ζωγράφους, που ταξίδεψαν από όλο τον κόσμο για να πάρουν μέρος στην παραγωγή. Πρόκειται για μια βρετανο-πολωνική παραγωγή, καθώς το ζευγάρι των σκηνοθετών (Πολωνέζα εκείνη, Βρετανός εκείνος) είναι ζευγάρι και στην πραγματική ζωή.

Η είδηση της κινηματογραφικής μεταφοράς του «Χιονανθρώπου» του Jo Nesbø στη μεγάλη οθόνη ήχησε εξαιρετικά θετικά στα αυτιά των απανταχού σινεφίλ ανά τον κόσμο. Ένα είδος που τελευταία έχει χάσει εν πολλοίς την αίγλη του, το λεγόμενο αστυνομικό θρίλερ, ετοιμάστηκε να υποδεχθεί το νέο του έμβλημα. Οι προσδοκίες μάλιστα γιγαντώθηκαν όταν έγινε γνωστό ότι τη σκηνοθεσία ανελαβε ο εξαιρετικός Tomas Alfredson και το ρόλο του αντικονφορμιστή ντετέκτιβ Χάρι Χόλε ο Michael Fassbender.

O θρυλικός Γάλλος δημιουργός Luc Besson επιστρέφει, μεταφέροντας στη μεγάλη οθόνη το γαλλικό Graphic Novel “Valerian and Laurelein”, ένα από τα διασημότερα και πλέον πετυχημένα γάλλο-βελγικά κόμικς της δεκαετίας του ‘60. Το κάνει με εμφανέστατη δημιουργική έμπνευση και αγάπη για το επικό, πολύχρωμο και χαρακτηριστικά 60s πρωτογενές υλικό, χωρίς, ωστόσο, να φαίνεται διατεθειμένος να βάλει φρένο ή έστω μια κάποια τάξη στον δημιουργικό χείμαρρο που μας παρουσιάζει.

Τριάντα πέντε χρόνια μετά την πρώτη εμφάνιση μιας ταινίας που έμελλε να αλλάξει για πάντα τον τρόπο που βλέπουμε και αντιλαμβανόμαστε τα sci-fi blockbusters, ένας από τους πλέον αξιοσέβαστους δημιουργούς του Hollywood, o Denis Villeneuve, μας χαρίζει ένα sequel που είναι μάλλον προορισμένο να διχάσει. Γιατί η ιστορία του “Blade Runner” έμοιαζε ολοκληρωμένη και κάθε σκέψη για συνέχεια φάνταζε σχεδόν ως ιεροσυλία. Έτσι, ο μεγαλύτερος θρίαμβος του αριστουργηματικού “Blade Runner 2049” είναι το γεγονός ότι καταφέρνει να μας πείσει ότι αξίζει να υπάρχει. Δεν αποτελεί reboot, remake ή “re-imagining”, δεν ανακυκλώνει ανέμπνευστα την πλοκή του θρυλικού προγόνου του. Προχωράει την ιστορία μπροστά, μοιάζει σαν φυσική εξέλιξη όσων προηγήθηκαν, αντανακλά στοχαστικά τα όσα συνέβησαν παλιότερα, σεβόμενο το παρελθόν, αλλά με το βλέμμα στραμμένο σταθερά μπροστά.

Ένα απ’ τα πιο τρομακτικά βιβλία κι ο λόγος που βρίσκεις περισσότερους κλόουν σε άσυλο παρά σε παιδικό πάρτι ξαναγίνεται viral με το περιβόητο remake. Αυτό είναι το “It” («Το Αυτό») και αυτός είναι ο νέος Pennywise. (RIP)

Έχοντας αφήσει πίσω μας το πιο υποτονικό και κινηματογραφικά άνυδρο καλοκαίρι των τελευταίων ετών, εισερχόμαστε αισίως σε μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα και παραγωγική περίοδο για το σινεμά με εξαιρετικά γόνιμες ιδέες, καλπάζουσες παραγωγές και πάνω απ' όλα μερικές ιδιαίτερα στοχευμένες επανακυκλοφορίες κλασικών ταινιών. Κι όλα αυτά τα γράφω εν θερμώ, έχοντας μόλις παρακολουθήσει το τόσο κομψό και περίτεχνο “Mystery Train” του 1989, ένα από τα ωραιότερα (αν όχι το ωραιότερο) δείγματα γραφής του πιο παλαβού γκουρού του ανεξάρτητου σινεμά Jim Jarmusch, το οποίο και κυκλοφορεί πλέον σε ανανεωμένη ψηφιακά επεξεργασμένη έκδοση.

Αυτή είναι η δεύτερη μεγάλου μήκους ταινία που σκηνοθετεί ο Ινδός Ritesh Batra μετά το “The Lunchbox” (2013), ενώ έχει ήδη έτοιμη την τρίτη μεγάλου μήκους ταινία του. Ονομάζεται “Our Souls at Night”, προβλήθηκε στο πρόσφατο φεστιβάλ Βενετίας και σ’ αυτήν ενώνονται για τέταρτη φορά επί της μεγάλης οθόνης, μετά από 38 χρόνια (!) οι Robert Redford και Jane Fonda, που τιμήθηκαν στη Μόστρα.

Αυτή είναι η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία που σκηνοθετεί ο Σκοτσέζος Ben Sharrock. Γιατί είναι γυρισμένη στη γλώσσα των Βάσκων; Μα επειδή η κοπέλα του – και παραγωγός της ταινίας – είναι από τη Χώρα των Βάσκων. Η ταινία, μια συμπαραγωγή Ισπανίας – Μεγάλης Βρετανίας, έκανε την παγκόσμια πρεμιέρα της στο φεστιβάλ του Σαν Σεμπαστιάν στις 18 Σεπτεμβρίου του 2015. 

Επανακυκλοφορεί στις αίθουσες (σε ψηφιακά επεξεργασμένη κόπια) ο αριστουργηματικός, «Νεκρός» του Jim Jarmusch, και κάθε σινεφίλ που σέβεται τον εαυτό του, οφείλει να απολαύσει αυτό το εκπληκτικό φιλμ –οπωσδήποτε ένα απ’ τα κορυφαία της δεκαετίας του ’90, και ίσως η πεμπτουσία της τέχνης του πρίγκιπα του ανεξάρτητου αμερικανικού σινεμά- στις φυσικές του διαστάσεις της μεγάλης οθόνης. Τα της πλοκής, δεν θα τα αναφέρουμε καν, διότι μικρή σημασία έχουν εδώ για τον Jarmusch, που αντιμετωπίζει την ιστορία του ως μια σύμβαση με την οποία βιάζεται να ξεμπερδέψει σύντομα, προκειμένου να μπει στο κομμάτι της ταινίας που πραγματικά τον ενδιαφέρει: την προσέγγιση του τέλους ως μεθύσι με θάνατο.

Τον Μάιο του 1940, κι ενώ ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος βρίσκεται στο ξεκίνημά του, οι γερμανικές δυνάμεις κατευθύνονται προς τη Δουνκέρκη, ένα γαλλικό λιμάνι στη Μάγχη, όπου βρίσκονται αποκλεισμένοι χιλιάδες Βρετανοί και Γάλλοι στρατιώτες. Ο στρατός των συμμάχων θα πρέπει να επιβιώσει απ’ τις απανωτές επιθέσεις των γερμανικών βομβαρδιστικών, σε μια άνιση μάχη που μαίνεται ταυτόχρονα σε αέρα, γη και θάλασσα.

Το «Άλογο του Τορίνο» είναι μια ταινία για τον Θάνατο. Τον Θάνατο, όμως, όχι σαν βιολογική πραγματικότητα ή σωματικό πεπρωμένο, όσο σαν αργόσυρτη πορεία προς το Τέλος. Και μ’ αυτή την έννοια, ο φιλμικός χρόνος και όλα όσα συμβαίνουν εντός του, γίνονται μια πένθιμη μαθητεία στο γήρας (τα δυσάρεστα πράγματα απαιτούν, επίσης, μια μέθοδο -αυτή είναι η διδασκαλία των στωικών), στο θνήσκειν του Ανθρώπου και του Πολιτισμού.

Τι σχέση έχει ο σκηνοθέτης της ταινίας James Ponsoldt με τους –διαλυμένους πλέον– R.E.M.; Κατάγονται από την Αθήνα… της Γεωργίας! Ή, για να το κάνουμε λιανά, από την πόλη Athens της αμερικάνικης πολιτείας της Georgia! Ο γεννημένος το 1978 σκηνοθέτης διαθέτει μια πολύ ενδιαφέρουσα φιλμογραφία, που περιλαμβάνει τις εξής ταινίες: “Off the Black” (2006), «Μεθυσμένοι από έρωτα» (“Smashed”, 2012), «Ονειρεμένο τώρα» (“The Spectacular Now”, 2013), «Τέλος διαδρομής» (‘The End of the Tour”, 2015) και τώρα «Ο κύκλος» (“The Circle”, 2017). Η επόμενη ταινία του θα ονομάζεται “Wild City” και θα τη γυρίσει για την Disney. Άλλος ένας ανεξάρτητος κινηματογραφιστής που μπαίνει στο σύστημα, καθώς το σύστημα βλέπει σε αυτόν… κέρδη!

Πόσο πίσω μας βρίσκεται άραγε το 1864, και πόσο απέχει ο εμφύλιος πόλεμος από τις έμφυλες συγκρούσεις; Αυτό είναι το ερώτημα που με κατατρύχει καθώς βγαίνω μουδιασμένα και νωχελικά από τον κινηματογράφο, έχοντας μόλις παρακολουθήσει το τόσο άρτια δουλεμένο “The Beguiled” της πολυσχιδούς κι αιωνίως νέας Sofia Coppola. Η κοινωνία και οι ρόλοι που μας αποδίδονται εντός αυτής αποτελούν αίνιγμα δυσεπίλυτο, αγωνιωδώς επίκαιρο και ζωτικό. Η κοινή λογική, η ιστορία αλλά και η σύγχρονη καθημερινότητα -όσο κι αν αυτό αποτελεί πικρή αλήθεια- βεβαιώνουν σταθερά πως οι έμφυλοι ρόλοι που υιοθετούμε και εν τέλει επωμιζόμαστε στο δημόσιο βίο καθορίζουν τις σχέσεις μας και την αλληλεπίδρασή μας με το αντίθετο φύλο, προδιαγράφουν σκέψεις κι αντιδράσεις που μάλλον θα ήταν διαφορετικές αν «άντρες» και «γυναίκες» ζούσαν σε δυο τελείως ξέχωρες και παράλληλες πραγματικότητες. Όμως δεν ζουν. 

Βασισμένο στο ομώνυμο βιβλίο της Diane Ackerman, το ''Τhe Zookeeper's Wife'', αφηγείται μια άγνωστη πτυχή του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και αναδεικνύει το μεγαλείο της ανθρώπινης αλληλεγγύης και την αυτοθυσία στο όνομα της σωτηρίας.

To 1986, οκτώ χρόνια μετά το ξεκάθαρα μπεργκμανικό “Interiors”, ο Woody Allen βρίσκεται και πάλι σε ινγκμαρική διάθεση (όπως θα διαφανεί και την επόμενη χρονιά, με το “September”). Χρησιμοποιώντας μία αφηγηματική πλατφόρμα που κλείνει το μάτι στη δομή του «Φαννύ και Αλέξανδρος» (1984) και επιλέγοντας ένα τίτλο που παραπέμπει στο θρυλικό «Ο Ρόκο και τα αδέρφια του» (1960), από τον Luchino Visconti, ο Woody θα παραδώσει την πιο πολυσχιδή του ταινία. Αντί για χριστουγεννιάτικα δείπνα, όπως στην ταινία του Bergman, ο Woody θα συγκεντρώσει την κομπανία του γύρω από τραπέζι της Γιορτής των Ευχαριστιών. Και θα υμνήσουν όλοι μαζί την αιωνίως ατελή, τρωτή και λειψή ανθρώπινη φύση τους. Μπλεγμένοι σε ένα, εργοστασιακών προδιαγραφών, γαϊτανάκι αστοχιών, παραπλανήσεων και εναγκαλισμών της απολαυστικής ματαιότητας.

Το 1988, ο Krzysztof Kieślowski αναλαμβάνει να γυρίσει δέκα ωριαίες τηλεταινίες για λογαριασμό της πολωνικής τηλεόρασης. Στο πλευρό του έχει τους συνεργάτες που θα τον συντροφεύσουν σε όλη του την καριέρα, τον Krzysztof Piesiewicz στο σενάριο και τον Zbigniew Preisner στο μουσικό score. 

O αυθεντικός γαλλικός τίτλος της έκτης μεγάλου μήκους ταινίας του Martin Provost εγκολπώνει πολύ πιο περιεκτικά το νόημά της, σε σύγκριση τουλάχιστον με την ελληνική απόδοση του «Μικρά βήματα». 

Αμερική, δεκαετία του ’50. Σε απόσταση αναπνοής από την ευφορία της νίκης στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, την ευρωστία μίας ρωμαλέας οικονομίας, τη γενικευμένη χαρωπή διάθεση ελέω baby boom και το ζαχαρένιο κέφι μίας εποχής που χουζουρεύει στο συντηρητικό της κουκούλι, βρυχώνται διάφοροι παράλληλοι κόσμοι. 

Bruno Dumont. Ένας σκηνοθέτης που δεν έχει το θεό του! Που έχει χαράξει τη δική του, ιδιαίτερη πορεία, και δεν ενδιαφέρεται καθόλου για το αν οι ταινίες του θα έχουν έστω κι έναν θεατή!

Η Elizabeth Sloane μας συστήνεται ευθύς εξαρχής, χωρίς πολλές περιστροφές και με απειροελάχιστο χώρο για παρερμηνείες ή παρεξηγήσεις. Σκοπός της ζωής της είναι να κερδίζει, όντας εθισμένη στη φλόγα της μάχης. Το μυαλό της δεν είναι απλώς τετράγωνου σχήματος. 

Αν και από το 2011 οι παλιοί, καλοί πειρατές πλέουν χαμένοι σ’ «άγνωστα νερά», η Disney τους κρατάει ακόμα στο κατάστρωμα, με την προϋπόθεση ότι θα μοιράζονται τους θησαυρούς. Οι πρώτοι απ’ τα σεντούκια κι η δεύτερη απ’ τα εισιτήρια.

Το μυθιστόρημα «Το δείπνο», του Ολλανδού συγγραφέα Herman Koch, γράφτηκε το 2009 και μέσα σε μόλις 8 χρόνια έχει προλάβει (πέρα από το να πουλήσει εκατομμύρια αντίτυπα και να μεταφραστεί σε δεκάδες γλώσσες) να μεταφερθεί στο κινηματογράφο 3 φορές! Τον χορό άνοιξε ο -συμπατριώτης του Koch - Μένο Μέγιες, το 2013, ο οποίος διατήρησε τον αρχικό τίτλο, για να πάρει τη σκυτάλη ο Ιταλός Ιβάνο ντι Ματέο, την επόμενη χρονιά, με το “I Nostri Ragazzi” («Τα δικά μας παιδιά», ελληνιστί).

Υπάρχει άραγε δύναμη πιο ισχυρή από τη μνήμη, ρίσκο μεγαλύτερο από το παρελθόν; Κι αν έχουμε όλοι μια ταυτότητα, τότε αυτή συμπίπτει οπωσδήποτε με τον προσωπικό μας χώρο; Η ζωή στο “Aquarius” του 49χρονου Kleber Mendonça Filho μοιάζει μ' ένα χωροχρονικό συνεχές πάνω στο οποίο άνθρωποι και στιγμές ανακατεύονται συνεχώς, μετακινούνται αδιάκοπα ανάμεσα στο παρελθόν και το παρόν, κι αναζητούν μεταξύ φθοράς κι αφθαρσίας ζωτικό χώρο έκφρασης. Και πράγματι, το φιλμ αυτό έρχεται να συμπληρώσει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο ακριβώς αυτό το υπαρξιακό κενό της αόριστης μετάβασης από κάτι παλιό κι ίσως πια φθαρμένο σε κάτι καινούργιο κι ανθηρό. 

Είκοσι χρόνια πριν τα γεγονότα που διαδραματίστηκαν στο διαστημόπλοιο Nostromo και μια δεκαετία μετά την αποστολή «Προμηθέας», το διαστημόπλοιο Covenant ξεκινά ένα διαστημικό ταξίδι με 2.000 εποίκους, σκοπεύοντας να αποικήσει ένα μακρινό πλανήτη, τον Origae-6. Στη διάρκεια της διαδρομής, δέχεται ένα ηχητικό μήνυμα από έναν άγνωστο πλανήτη, προς τον οποίο τελικά κατευθύνεται, για να εντοπίσει τον αποστολέα. Καθώς τα μέλη του πληρώματος αποβιβάζονται, ανακαλύπτουν πως αυτός ο πλανήτης δεν είναι τόσο έρημος όσο πίστευαν, αλλά εν τέλει αρκετά επικίνδυνος, με μοναδικό κάτοικο τον David (Michael Fassbender), τον τελευταίο επιζώντα της αποστολής “Prometheus”.

Το λογοτεχνικό biopic έχει αποδειχθεί δύσκολο και πλειστάκις (παγιδευτικά) αυτοκαταστροφικό είδος. Το να παρακολουθείς έναν συγγραφέα (για την ακρίβεια το – σχεδόν – πανομοιότυπό του σε επίπεδο λειτουργού του Θέσπιδος) με πρόσωπο αυλακωμένο και φρύδι ανασηκωμένο πάνω από μια γραφομηχανή ή μια σελίδα χαρτί, δεν θα σου διδάξει περισσότερα (για τον ίδιο και τη λογοτεχνική του κληρονομιά) απ’ όσα θ’ αποκόμιζες διαβάζοντας τα έργα του. Τα καλύτερα δείγματα του είδους είναι εκείνα που ακολουθούν μια (εσκεμμένα) επιλεκτική παρά ευθύγραμμη ή ολιστική προσέγγιση και – απ’ αυτή την άποψη – το “Stefan Zweig: Farewell to Europe” («Stefan Zweig: Αποχαιρετισμός στην Ευρώπη») της Maria Schrader είναι τέτοιο, καθώς καταγράφει στιγμιότυπα των στερνών του βίου του διάσημου αυστριακού συγγραφέα αποκλειστικά από την περιπλάνησή του στην εξορία, που αναδεικνύουν έναν ευρύτερο ιστορικό και πολιτικό προβληματισμό. 

Το «Άφτερλωβ» δεν είναι μία ταινία για την κρίση. Οι ήρωές της δεν ψάχνουν να βρουν «πώς φτάσαμε ως εδώ», δεν αναλύουν το προσφυγικό. Κάνουν, όμως, κάτι εξίσου σοβαρό. Προσπαθούν να καταλάβουν πώς δύο άνθρωποι παύουν να αγαπιούνται πια. Μακριά από κάθε διδακτισμό και σοβαροφάνεια, ο Πάσχος παραδίδει μία ταινία που είναι αυτό που είναι, ένα κυριακάτικο πρωινό με κοκτέιλ στην πισίνα.